Als overdaad een zonde is, dan wacht het festival November Music excommunicatie. Niet alleen in het aantal concerten maakt het festival in ’s-Hertogenbosch het bont, ook stilistisch wordt er niet bezuinigd, met hedendaagse gecomponeerde en geïmproviseerde muziek, jazz, het 20ste eeuwse “klassieke” repertoire en muziek uit niet-Westerse culturen naast multimediale voorstellingen, muziektheater en installaties.
Van blokfluit tot symfonisch
Hoe breed (in dit geval: verantwoord en artistieke breed) het festival gaat, valt meteen op wanneer het parcours van twee centrale gasten uitgestippeld wordt. Zo komt het werk van de Australische componiste Kate Moore op tijd en stond aan bod in de programmatie: van ensemblewerk tot solostukken. Die laatste zullen te horen zijn in een recitals van blokfluitiste Susanna Borsch en pianiste Saskia Lankhoorn. Deze laatste speelt op zaterdagavond Moore’s ‘Songs and Canons’, een reeks pianowerken die recent uitgebracht werden op het label ECM. In de korte en eenvoudigste stukken leunt Moore hier aan bij de populaire pianominimalisten. In de langere, beter uitgewerkte stukken met soms tot vier boven elkaar gestapelde pianopartijen, maakte ze echter het verschil en klinkt haar muziek heel wat rijker en uitdagender.
Slagwerk Den Haag
Ook op zaterdag creëert die andere centrale gast, Slagwerk Den Haag (ook bekend als Slagwerkgroep Den Haag) samen met gitarist Pete Harden (Ensemble Klang) de ‘Synaethesia Suite’ van Kate Moore, een werk dat een eerbetoon wil zijn aan exotische en geneeskrachtige planten. Het bekende percussie-ensemble is verder tijdens November Music te horen in de 20ste eeuwse klassieker ‘Drumming’ van Steve Reich, een van de iconische werken uit de repetitieve muziek.
Dat de groep er niet vies van is om voorbij de grenzen van het muzikale te kijken, mag duidelijk worden wanneer het met zangeres Els Mondelaers samenwerkt voor ‘HEX’, een multimediale voorstelling van Dyane Donck. Of wanneer het te horen is in ‘Words and Beyond II: Huh Nansulhun (Cho-Hee)’, een combinatie van dans en muziek uit de pen van de Koreaanse Koreaanse Seung-Ah Oh.
Tijdens de Kunstmuziekroute van zondag, waarbij de bezoeker een eigen route kan uitstippelen tussen tientallen korte concerten op diverse locaties, krijgt Slagwerk Den Haag zelfs een eigen parcours met drie voorstellingen.
Een sixpack strijkkwartetten (en meer)
Het meest in het oog springend op de affiche van deze November Music 2014 is echter het aanbod aan “klassieke” strijkkwartetten, niet in het minst door de aanwezigheid van drie ensembles die ongegeneerd als emblematisch bestempeld kunnen worden en die elk al vier decennia of langer meegaan.
Arditti Quartet (foto: Astrid Karger)
De uitgesproken kampioen van de hedendaagse muziek blijft echter het Arditti Quartet. Geen componist of hij heeft wel een werk opgedragen aan of geschreven voor dit ensemble. Dat van de originele bezetting alleen nog violist Irvinde Arditti over is, verandert weinig aan de zoektocht naar nieuwe muziek. Zo zal het kwartet op zaterdag in De Toonzaal de eerste uitvoering spelen van het vierde strijkkwartet van James Dillon, naast het zesde van Georg Friedrich Haas en John Zorns ‘Pandora’s Box’. Voor dit werk krijgt het viertal het gezelschap van zangeres Sarah Sun, met wie het Arditti Quartet het werk live opnam tijdens Wien Modern (2013) voor een cd die pas verscheen bij Col Legno.
Naast de oudgedienden is er op November Music ook ruimte voor jongere en lokale ensembles. Zo treden het Canadese Bozzini Quartet en het Doelenkwartet aan. Een speciale vermelding mag gemaakt worden voor het concert van het Ragazze Quartet. Vorig jaar speelde dit integraal vrouwelijke viertal een knap concert met Kayhan Kalhor en dit jaar komt het terug met klarinettist Jörg Widmann. Ragazze zal diens derde strijkkwartet spelen, dat stijf staat van de verwijzingen naar jachthoornmotieven, Schumann en Beethoven en dat het ensemble reeds opnam voor het label Challenge. Verder op het programma staan het ‘Vier Studien zu einem Klarinettenquintett’ dat door Wolfgang Rihm opgedragen werd aan zijn leerling Widmann en het virtuoze en van jazzreferenties vergeven solostuk ‘Fantasie für Klarinette’ van en door Widmann zelf.
Jazz & co
Traditioneel calculeren de programmatoren van November Music heel wat plaats in voor jazz- en improviserende musici, vooral wanneer ze over de grenzen van “hun” muziek willen kijken. Dat gebeurt dit jaar meermaals, met vooral enkele opmerkelijke passages van Marc Ribot. Ondertussen een essentiële schakel in de ensembles van John Zorn en bekend van bij Tom Waits, bespeelt deze gitarist het terrein tussen jazz, blues en rock, waarbij hij graag de muziek aan flarden scheurt zonder dat die slachtoffer wordt van blinde agressie. Ribot zal te horen zijn met een eigen trio, met daarin drummer Chad Taylor en de jarenlang dood gewaande, maar sinds iets maar dan tien jaar terug opgedoken bassist Henry Grimes.
Marc Ribot
Het verst in het opzoeken van andere werelden gaat het half-klassieke kwintet van Franz von Chossy (Arifa, Pascal Schumacher Quartet). Met naast heel wat jazz duidelijke verwijzingen naar klassieke kamermuziek en de Amerikaanse repetitieven heeft dit ensemble een heel eigen, uiterst verfijnd geluid, dat op November Music wordt aangevuld met het Chinese mondorgel van Wu Wei.
Nog meer jazz is er met het kwartet van de ud-speler Anouar Brahem en tijdens de Kunstmuziekroute waar onder andere Evan Parker, Bram Stadhouders en het magistrale duo van Sylvie Courvoisier & Mark Feldman (te horen in stukken uit hun ‘Book of Angels: Malphas’) haast achteloos links en rechts geprogrammeerd staan.
En nog verder
Het programma van het festival puilt verder uit met concerten van ensembles als Nieuw Amsterdams Peil en Amsterdam Sinfonietta, terwijl gedurende het festival doorlopend verschillende installaties te zien en te horen zijn. Ook live strooit het festival kwistig met voorstellingen die over de grenzen van het muzikale gaan. Dit gebeurt onder meer in de kameropera met live videobeelden 'Buenos Aires' van de Deense componist Simon Steen-Andersen, waarvoor de fenomenale stemmen van de Neue Vocalsolisten Stuttgart opgetrommeld worden. Het oog wordt ook aan het werk gezet in ‘Soselo in Siberia’, een samenwerking tussen het Rosa Ensemble en de videokunstenaars van videokunstenaars van het 33⅓ Collective.
Rosa Ensemble
De technologie speelt ook een speciale rol in het optreden van het accordeonkwartet Big House waarvan de vier live spelende muzikanten voor David Dramms ‘Delirium Still’ het gezelschap krijgen van 396 opgenomen collega’s. Gewoon omdat veel niet genoeg is. Iets wat ook opgaat voor November Music dat de overdaad aan muziek bovendien kwalitatief weet in te vullen. En daarmee blijft het festival een uniek evenement dat onder geen enkele voorwaarden te missen is voor wie muziek van nu een warm hart toedraagt.
