Het Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant heeft al jaren de gewoonte om zijn programma op te splitsen in een aantal subcategorieën. Waar TRANSIT traditioneel focust op hedendaagse, vooruitstrevende muziek, koppelt NOVECENTO, zoals de naam doet vermoeden, terug naar de 20e eeuw.
Viool centraal
Qua klassieke muziek kan de stad Leuven eigenlijk geen weerwerk bieden aan de steeds beter wordende programmaties van Vlaamse steden als Brugge, Gent, Antwerpen en Brussel. Dat compenseert de stad echter door eind september en doorheen de ganse maand oktober muzikanten uit te nodigen die ons land slechts zelden aandoen. Zo was violist Thomas Zehetmair vorig seizoen nog te gast in Brugge, maar een solorecital heeft hij toen niet gegeven. Wel zit de passage van zijn formidabele kwartet de toeschouwers en –hoorders nog vers in het geheugen van alle aanwezigheden, omwille van het verpletterende Beethoven-programma waarmee de vier muzikanten toen uitpakten. In Leuven belooft Zehetmair het over een andere boeg te gooien. Het is Belgisch componist Eugène Ysaÿe die de link met de 20e eeuw vormt, hoewel de violist-componist idiomatisch sterk aansluiting vond bij het romantische repertoire van de eeuw daarvoor. Niccolo Paganini, wiens partituren Zehetmair op woensdag 5 oktober zal interpreteren, was anderzijds een vooruitstrevend figuur die het romantisch ideaal van de “solist zonder technische remmingen” als het ware uitvond. Zijn solomuziek naast die van Ysaÿe plaatsen lijkt een nogal pittige keuze om een misschien onvoorbereid publiek mee te overvallen, maar de verhalenverteller die Zehetmair altijd al geweest is, zou geen problemen mogen ondervinden om hier een interessante muzikale avond van de maken.
Fazil Say
Ook Patricia Kopatchinskaja, te zien op 25 oktober, is een grote naam uit de vioolwereld. Dirigent Philippe Herreweghe en zijn Orchestre des Champs-Elysées namen haar reeds onder hun hoede in een vurige versie van Beethovens vioolconcerto, maar met de zigeuner-connotaties van Bartok, Ravel en misschien ook Prokofiev kan de violiste zich nog beter identificeren. Zelf Moldavische van afkomst, zocht Kopatchinskaja op haar laatste album naar haar etnische en dus muzikale roots. Het experiment werd een familiaal onderonsje, eigenlijk zonder grote uitschieters. Met Fazil Say heeft de violiste anderzijds wel een belangrijk begeleider aan haar zijde. Say’s ‘Vioolsonate opus 7’ zou wel eens de ontdekking van de avond kunnen worden, hoewel de clichés van de neo-romantiek misschien niet omzeild zullen kunnen worden.
Klavecimbel meets piano
Voor de liefhebbers van het klavier, biedt NOVECENTO een uitgelezen kans twee topmusici simultaan aan het werk te zien. Zoals genoegzaam gekend is, baseerde Dmitri Shostakovich zich voor zijn ’24 preludes en fuga’s’ op ‘Das Wohltemperierte Klavier’ van Bach. Het idee van voor elke toonzetting een prelude en een fuga te ontwikkelen, ligt bij allebei aan de basis. Dat Alexander Melnikov met zijn vorige opname vriend en vijand overtuigde met zijn bevlogen, maar goed gedoseerde Shostakovich-interpretatie in de preludes en de fuga’s, werd inmiddels wijd verspreid. Ook de status van Andreas Staier als Bach-interpreet zal weinigen ontgaan zijn. In de Grote Aula Maria Theresia te Leuven zullen Staier en Melnikov elkaar telkens afwisselen na twee of drie preludes en fuga’s. Die rechtstreekse confrontatie mag gerust een unicum genoemd worden en dat twee musici van dit niveau elkaar kunnen ontmoeten, is enkel en alleen te danken aan het feit dat ze beiden bij label Harmonia Mundi onder contract staan.
Ensembles van en voor het heden
Ed Spanjaard (foto: Thomas Lenden)
NOVECENTO legt ook een bepaalde klemtoon bij ensembles die nieuwe formules uitproberen of nieuwe muziek willen promoten. Met zijn gewaagde programma komt het Nieuw Ensemble een programma spelen dat dit festival als gegoten zit. Zo speelt de formatie werk van de Frans-Amerikaanse componist Edgard Varèse, iemand die weinig muziek naliet, maar wiens muzikale ideeën van een doorslaggevende invloed zijn geweest op de loop van de latere muziekgeschiedenis. Bij de drie stukken Varèse zal hedendaags videokunstenaar Bill Viola overigens een videoprojectie maken die na het concert in Leuven ook nog te zien zal zijn in het Concertgebouw van Brugge, met dezelfde uitvoerende musici bovendien en tevens onder leiding van Ed Spanjaard, gespecialiseerd in “nieuwe muziek” als deze. Met het desoriënterende ‘Octet’ van Stravinsky moet het Nieuw Ensemble zijn kwaliteiten als kamermuziek-ensemble overigens trachten te bewijzen, waarna het ensemble zich met ‘Parade’ van Guo Wenjing aan gans ander repertoire waagt. Hierin staat immers een Chinees instrumentarium centraal, hetgeen voor de percussionisten van het Nieuw Ensemble een heuse uitdaging zal zijn.
Met Bl!ndman rijgt NOVECENTO dan weer een meer vertrouwde naam binnen. Zoals zo dikwijls speelt het saxofoonkwartet onder het motto ‘Maximalist!’ een mengelmoes aan stijlen. Ook de vier percussionisten van Bl!ndman zullen in het STUK van de partij zijn voor een bonte verzameling composities, gaande van componisten als Peter Vermeersch tot Louis Andriessen, Philip Glass en leider Eric Sleichim in eigen persoon. Optredens van dit ensemble zijn altijd een lust voor het oor, maar of traditionele muziekliefhebbers aan hun trekken zullen komen, valt te betwisten op basis van het veilige programma.
Breed gemikt
Weg van de kamermuziek en de gewaagde ensembles kiest NOVECENTO ook nog twee veiliger parcours. Het eerste wordt opgeluisterd door het Orchestre National de Lille, waarbij dirigent Pascal Rophé de plak mag zwaaien. 20e eeuws is het programma in ieder geval wel, dankzij het klarinetconcerto van Jean Françaix (met Oliver Patey op klarinet) en Ravels pianoconcerto in sol (virtuoos van dienst is Jean-Frédéric Neuburger). ‘La Mer’ van Debussy vervolledigt dit Franse programma. Voor deze solisten en dit orkest moet men niet in het bijzonder naar Leuven afzakken, maar een sympathieke avond wordt het zonder de minste twijfel.
Neue Vokalsolisten (foto: Martin Sigmund)
Met de Neue Vocalsolisten haalde NOVECENTO tot slot meer contrast in huis. De zangers plaatsen 20
e eeuwse muziek lijnrecht tegenover 16
e eeuwse madrigalen en slaan op die manier bruggen tussen heden en verleden. Dit ensemble behoort weliswaar tot de beste in zijn soort en wie zich specifiek interesseert voor deze muziek, kan een uitstapje naar Leuven zeker overwegen.
Tot slot moet het gezegd dat NOVECENTO er alles aan doet om klassieke muziek uit zijn clichématige concertcontext los te rukken. Diverse locaties, waaronder aula’s en auditoria (op de campus Gasthuisberg), moeten aantonen dat deze muziek niet alleen in de snobistische context van een dure concertzaal tot zijn recht komt. Ideëel is dat een mooie belofte, en als ze akoestisch ook wordt waargemaakt, dan verdient NOVECENTO niet alleen omwille van zijn interessante, kleine agenda een pluim.
Meer over NOVECENTO 2011
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
