Alles komt terug. Dat dit zeker opgaat voor de muziek laten retrotrends en back to-bewegingen overvloedig zien. Dat dit ook gezegd kan worden van de toekomst toont het Kraak-festival Manoeuvers aan met een dag vol ooit geavanceerde elektronica: terug van eigenlijk nooit weg geweest.
Het Gentse Kraak (label, concertorganisator en realisator van het magazine Ruis) zoekt haar gading graag waar anderen doorgaans wegblijven. Dat was in het verleden reeds te horen op de extreem eclectische Kraak-festivals en ook op de min of meer thematische concertavonden, zoals het nostalgisch-futuristische Manoeuvers.
Met de nieuwste en meest geavanceerd technologie hebben de artiesten op de affiche het niet zo. Voor hen geen loodzware computerprogramma’s of digitale revoluties, maar wel vintage analoge synthesizers en tapeloops waarbij de nauwkeurigheid en het mechanische van krautrock tegenover zweverige lo-fi soundscapes staat. Hun muziek klinkt niet way out als die van pakweg Sun Ra, maar is ook anno 2010 bevreemdend genoeg om de bezoeker weg te schieten uit de dampkring van de traditionele klanken en conventies.
Beduidend kaler en abstracter klinkt Reinhardt landgenoot Rene Hell, in het dagelijkse leven bekend als Jeff Witscher. Bij hem geen gevulde sound, maar een duidelijk en repetitieve motief als basis, waarbij subtiel gefilterde stemmen en andere, soms erg zachte geluiden van samples en bandopnames (Witscher is de drijvende kracht achter het cassettelabel Agents of Chaos) op de achtergrond geplaatst worden. Deze wat naar dub knipogende werkwijze maakt het totaalgeluid vaag en mysterieus; meer verzonken en daardoor vooral te ontdekken door luisteraars die voorbij het duidelijke basismateriaal geraken.
Buiten Rene Hell en Jonas Reinhardt, kleurt de affiche van Manoeuvers helemaal Europees. Net als zijn overzeese collega’s werkt de 32-jarige Franse elektroakoestische muzikant Jonathan Fitoussi graag met analoge synthesizers en taperecorders, waarbij hij zijn geluid aanvult met gitaar. Dit resulteert in verstilde, soms minimalistische stukken die heel gestructureerd en beheerst klinken, niet in het minst door het erg heldere en lichte geluid. Wanneer hij deze esthetiek in haar meest regelmatige en repetitieve gedaante opvoert, zoals op ‘Pluralis’, het album dat begin december verschijnt, klinkt Fitoussi als iemand die dikke vriendjes zou kunnen zijn met de Mike Oldfield van ‘Tubular Bells’.
In dit bijna populaire geluid is de 28-jarige Duitser Pascal Hector minder thuis is. Zijn muziek als Elfenbeintrum’s Tropical Beach Party Band is er echter niet minder klankgevoelig om en kan bovendien wisselende gedaanten aannemen: van de soundtrack voor een kunstmatig oerwoud tot abstracte en brede synthpartijen, waarbij het aan de luisteraar zelf is om het verhaal van de muziek te (re)construeren.
Voor de laatste twee namen op de affiche zocht Kraak het nog dichter bij huis. Dat de spacy klanken niet steeds van over de landgrenzen moeten komen, bewijzen Innercity en Bear Bones, Lay Low. Bear Bones, Lay Low is de vlag over de lading van de in België wonende, maar uit Venezuela afkomstige geluidskunstenaar Ernesto Gonzalez. Waar hij vroeger (o.a. op het Kraakfestival van 2007) met gitaar en elektronica graag in het noise-vaarwater vertoefde, laat hij op zijn tweede soloplaat ‘Vallée de Dith’ (Kraak, 2009) een meer ritmisch geluid horen, waarbij het motorische van de krautrock de luisteraar houvast geeft.
Die hulp is niet gegarandeerd bij Hans Dens die als Innercity knutselt met tapes en synthesizers en zo een buitenaardse klankwereld opbouwt: een hypnotiserend geluid waarin echo’s van sciencefiction, een onderwaterwereld en traditionele Afrikaanse muziek een plaats krijgen en zichzelf verliezen.
Wie na Manoeuvers geen zin heeft om naar de aarde terug te keren, kan nog wat langer in hogere sferen vertoeven dankzij het label van Kraak. Daarbij verschijnt op 5 december een 7 inch vinylrelease met exclusieve tracks van Jonathan Fitoussi, Rene Hell, Jonas Reinhardt en Bear Bones, Lay Low: Manoeuvers om mee naar huis te nemen dus.
