Eind augustus zet Laus Polyphoniae de muziek van Claudio Monteverdi in de kijker met middag-, avond- en laatavondconcerten, lezingen, cursussen en zelfs picknicks: een totaalaanpak waarop het festival al jarenlang een patent lijkt te hebben.
De Italiaanse componist Claudio Monteverdi leefde in een muzikaal bijzonder boeiende periode: bij de overgang van de zestiende naar de zeventiende eeuw in een muzikaal klimaat waarin de polyfonie van de renaissance (met gelijkwaardigheid van de verschillende stemmen in een werk) haar weg zoekt naar de barokke monodie (melodie met begeleiding). Die transitie is in het oeuvre van de apothekerszoon goed te horen.
Opvallend aan Monteverdi’s muziek is bovendien dat die tot op vandaag luisteraars, ook diegenen zonder specifieke muzikale achtergrond, heel direct aanspreekt. Niet in de laatste plaats omwille van haar dramatische kwaliteiten die uiteraard vooral goed naar voor komen in zijn opera’s als ‘l’Orfeo’ en ‘l'Incoronazione di Poppea’. Toch belicht Laus een andere componist: niet de late, maar net de jonge Monteverdi staat centraal, van de tiener die scherzi’s schreef tot de dertiger die met de magistrale ‘Vespro della Beata Vergine’ een demonstratie wilde geven van wat hij dan allemaal in zijn mars had.
Marathonsessies
Zo kan de bezoekers de ontwikkeling van de Italiaanse componist volgen, zeker tijdens enkele marathonsessies waarin de madrigalen van Monteverdi centraal staan. In totaal verschenen er negen bundels met deze werken: de eerste in 1587, toen de componist eenentwintigjarige was, de laatste postuum in 1651. Samen overspannen ze zo een muzikale output van zestig jaar. Laus Polyponiae neemt de bezoeker mee op een tocht door de eerste decennia daarvan gedurende twee stevige concertavonden.
La Venexiana
Wie het contrast maximaal wil hebben, doet er goed aan enkele dagen op voorhand (26 augustus) te gaan luisteren naar María Cristina Kiehr, Stephan Macleod & Concerto Soave die te horen zijn in kleine werken die de Italiaanse componist componeerde op amper zeventienjarige leeftijd. Monteverdi van na Monteverdi is er ook, met opnieuw de madrigalen door La Venexiana en sopraan Roberta Mameli. Samen zetten ze Monteverdi’s partituren over naar een jazzcontext (net zoals dat eerder gebeurde door ondermeer Michel Godard, Fabrizio Cassol en het trio Richie Beirach, George Huebner & George Mraz), maar zonder daarbij aan de genoteerde muziek te raken. Wat dat oplevert is te horen op de enkele jaren geleden verschenen cd ‘’Round M’ of live op 23 augustus in De Roma.
Confrontaties
Daags na de concerten met “klassieke” madrigalen kiest Laus Polyphoniae op de slotdag opnieuw voor een avond van lange adem met het Concerto Palatino dat voor de gelegenheid gekoppeld wordt aan dirigent Joshua Rifkin. Die deed onderzoek naar hoe de ‘Vespro della Beata Vergine’ in de tijd van Monteverdi zelf uitgevoerd werden. De vrucht van dat onderzoek laat hij op 31 augustus horen in de St.-Pauluskerk. Dit concert vormt het slot van een avond die begint om 18u met de ‘Missa in Illo Tempore’, gevolgd door de ‘Vespro della Beata Vergine’, gesplitst in twee delen, met eerst de psalmen (19u) en daarna de eigenlijk vespers en het magnificat (21u).
Joshua Rifkin
Het confronteren van Monteverdi met zijn collega’s, zoals het Huelgas Ensemble en Psallentes dat doen, is ook de manier van werken tijdens het openingsconcert van opnieuw het Concerto Palatino. Hier wordt Monteverdi naast zijn voorbeelden (o.a. de gebroeders Gabrieli en Adrian Willaert) geplaats. Le Concert Brisé combineert de muziek van de jonge Italiaan dan weer met die van tijdgenoten als Cacinni en Merula, net als Raquel Andueza & Jesús Fernández Baena, die grasduinen in de oude opera’s van Monteverdi en zijn generatiegenoten. Die opera’s spelen ook mee tijdens het optreden van Jan Van Elsacker & Il Trionfo dat helemaal gebouwd is rond muziek die Francesco Rasi, de man die de titelrol in Monteverdi’s ‘l’Orfeo’ creëerde, gezongen of geschreven heeft.
Dubbelrollen
Andere opmerkelijke gasten tijdens het festival zijn organist Liuwe Tamminga, het vorig jaar bijzonder indrukwekkende ensemble Stile Antico, het RossoPorpora Ensemble en het luitduo van Paul O'Dette & Jakob Lindberg. Marco Beasley is aanwezig als muzikant, maar zal op drie avonden eveneens gedichten van de door Monteverdi vaak getoonzette Torquato Tasso voordragen. Ook klavecimbelspeler Lorenzo Ghielmi krijgt een dubbele rol: als uitvoerder tijdens een solorecital op 29 augustus en als docent tijdens een open masterclass op 30 augustus.
Huelgas Ensemble
Voor de nog jongeren (tot 15 jaar) is er een kinderstage waarin de deelnemers aan een eigen voorstelling werken en voor de allerkleinsten plant het festival op zaterdag en zondag van het laatste weekend opnieuw enkele familievoorstelling.
Wie geen zin heeft om te koken voor de avondconcerten, kan in AMUZ ook terecht voor het Ristorante da Claudio, voor een aan het thema aangepaste, Italiaanse maaltijd. Of die neemt deel aan de picknicks in het Rubenshuis.
