Fasten your seatbelts, want gedurende ruim twee weken raast het tegendraadse Too Noisy Fish in het kader van een JazzLab Series tour door Vlaanderen. De bezetting van een klassiek jazztrio is zowat het enig conventionele dat de groep eigen is. Al is het natuurlijk steeds de vraag wat “conventioneel” betekent voor muzikanten die elkaar leerden kennen bij de Flat Earth Society.
Te vrijblijvend
Pianist Peter Vandenberghe, bassist Kristof Rosseeuw en drummer Teun Verbruggen vormen inderdaad niet alleen Too Noisy Fish, maar ook de ritmesectie van FES, de muzikaal veelkleurige bigband van Peter Vermeersch. Geen van de drie had echter die groep nodig om de aandacht van muziekliefhebbend Vlaanderen te trekken. Teun Verbruggen is bekend van bij Jef Neve, VVG, Othin Spake en een handvol andere projecten, waaronder zijn eigen label Rat Records. Kristof Roseeuw staat bij De Bijloke op de loonlijst als jazzprogrammator en was te horen in het RadioKukaOrkest, Moker en Fukkeduk dat in de jaren ’90 de Gentse muziekscène onveilig maakte.
Qua onveilig maken kon er in die periode echter weinig tippen aan X-Legged Sally, de jazzmetalfunkgroep van Peter Vermeersch die door menig luisteraar als voorloper van FES beschouwd wordt. Het mag dan ook niet verbazen dat in beide bands Peter Vandenberghe achter de toetsen zat (en zit).
Rechtlijnigheid
Het is niet moeilijk om in de muziek van Too Noisy Fish de parallellen met FES te horen. Op het in 2011 op Verbruggens Rat Records verschenen album ‘Fast Easy Sick’ duikelen swing, blues, country, latin, ballads, Monk-achtige dissonatie en klassieke precisie over elkaar. Het trio heeft duidelijk een broertje dood aan hokjesdenken. Voor Vandenberghe ligt de voedingsbodem voor die eclectische rijkdom echter niet bij FES, maar veel vroeger. “Ik heb altijd naar veel verschillende soorten muziek geluisterd. Toen ik jong was heb ik via m'n moeder heel wat klassiek gehoord, vooral pianomuziek. Mijn vader luisterde eerder jazz: Louis Armstrong, Sidney Bichet, Fats Domino... Mijn grote broer kwam dan weer thuis met de rockplaten van David Bowie, Lou Reed, Stevie Wonder enzovoort. Ik kan niet één muzieksoort voorop stellen als voorkeur. Er is goeie en slechte muziek, ongeacht de stijl. Zo is het natuurlijk ook niet te verwonderen dat ik bij X-Legged Sally en FES ben terechtgekomen. In die zin begrijpen Peter Vermeersch en ik elkaar perfect.”
Parallel met de mengeling van stijlen valt ook op dat Vandenberghe vooral grillige composities in zijn pen heeft zitten. Het ritmisch en melodisch bochtenwerk maakt de stukken aardig complex. Toch is het niet zo dat Vandenberghe bewust op zoek gaat naar die vreemde bewegingen. “Ik heb totaal geen probleem met rechtlijnige muziek als ze goed is, maar ik veronderstel dat het mijn natuur is om niet te rechtlijnig te zijn. Waar ik me wel van bewust ben is dat ik graag door de vorm ga. In jazz en andere muziek merk ik dat de vorm zoveel mogelijk wordt ingevuld en bestendigd. Ik hou ervan om met vormen te werken en daarbij ook de vorm te breken.”
Curly Wurly
Dat het Vandenberghe is die die vormen bij Too Noisy Fish bepaalt, mag duidelijk zijn. Op ‘The Sky is Falling’ van Queens of the Stone Age zijn alle stukken van zijn hand en ook als pianist is hij nadrukkelijk in het geluid aanwezig. Van de drie muzikanten benut hij de meeste soloruimte en bovendien neemt hij (uiteraard) de melodische leiding op zich. Hij schrikt er dan ook niet voor terug om Too Noisy Fish “zijn” te noemen, al laat hij die bevestiging wel vergezeld gaan van een relativerend “momenteel”. “Ik schrijf de nummers en bepaal de concepten, maar dat betekent niet dat de rol van de anderen minder belangrijk zou zijn. Eerst en vooral is dit een band die enkel met Kristof en Teun kan bestaan. Daarnaast hou ik me niet het alleenrecht voor om stukken te schrijven of dingen te bepalen. Ik zie de groep trouwens ook niet als een "Peter Vandenberghe-trio". Daarvoor zijn de groepsprestatie en het samenspel veel te belangrijk. In jazz is de muziek dikwijls veel te afhankelijk van de individuele prestatie van een muzikant of solist. Bij ons is in de eerste plaats het gezamenlijk gebeuren en de spelfactor die primeert en aangezien we een eerder vrije vorm van muziek maken, besmetten we elkaar constant met onze ideeën.”
Het grote woord is er uit: jazz. Peter Vermeersch liet zich in het verleden al meermaals ontvallen niet zo gelukkig te zijn met het jazzetiket dat zijn groepen opgeplakt kregen. Hoe zit dat bij Vandenberghe? “Er is jazz en jazz. Je kan het spelen naar de letter of naar de geest en geef mij dan maar het tweede. Jazz is een muziekvorm met een grote vrijheidsdrang. De geformatteerde jazz waarbij je bepaalde toonladders over bepaalde akkoorden speelt en waarbij je een vast tempo aanhoudt, interesseert me niet.”
Wat Vandenberghe duidelijk ook niet interesseert zijn klassieke titels. Met ‘13 Potatoes’, ‘Curly Wurly, Napoleon’ (over, inderdaad, de keuze tussen de twee legendarische zoetigheden), ‘TBC (To Be Cancelled)’ of ‘Latin Laundry’ lijkt het er bij Too Noisy Fish al even ironisch aan toe te gaan als bij FES. Gratuit is die humor voor Vandenberghe echter niet. “Humor en zelfrelativering zijn heel belangrijk, ook in muziek. Die dingen neem ik dan ook serieus, ook in muziek. Of zoals Johan Desmet het zei: humor is de ernstigste zaak ter wereld. Die absurde titels hebben voor mij wel allemaal een betekenis. Dat vind ik ook nodig om een nummer te kunnen spelen, het idee is belangrijker dan de vorm.”
Hoe grappig de titels dus ook mogen zijn, het is Vandenberghe menens met Too Noisy Fish. Een los projectje is het trio voor hem dan ook niet, wel integendeel. In februari neemt de groep immers een tweede cd op. Vandenberghe: “Toen de eerste cd opgenomen was had ik de muziek voor de tweede al klaar, maar voor mij was het belangrijk om eerst veel te spelen, er mee de boer op te gaan. Dat zullen we dus nu kunnen doen met onze JazzLab tour, waarna we klaar zullen zijn voor de volgende opnames. Ik hoop met deze band nog veel te kunnen spelen en touren en dan graag ook internationaal. Hopelijk evolueert dit naar een eigen sound en identiteit zodat we ook breder dingen kunnen gaan doen met video, kunst, dans…” Maar eerst dus nog de tien concerten van de JazzLab Series.
