Eind mei ontvangt het Gentse Citadelpark alweer jazz- en improvisatiemusici uit alle windstreken tijdens Jazz sur l’Herbe. Het gratis festival wordt al voor de vierde keer georganiseerd door Chopstick vzw en El Negocito, maar ook Kunstencentrum Vooruit steekt dit jaar een handje toe.
Zomerfestivals met ruimte voor avontuurlijke jazz en vrije improvisatie liggen niet dik gezaaid. Een festival als Jazz sur l’Herbe, dat zich uitsluitend op deze nichegenres richt, is dan ook een uitzondering en verdient de nodige aandacht. Alleen al voor zijn originele programmatie mag de organisatie worden geprezen. Zo werden vorig jaar speciaal voor het festival gelegenheidsgroepen op touw gezet (de zogenaamde “grasprojecten”) en vond er een tien uur durende improvisatiemarathon plaats met muzikanten van uiteenlopend allooi. Dit jaar staat opnieuw een marathon op het programma, naast een tiental andere groepen en een heus tuba- en trombone-orkest onder leiding van Michel Massot.
Eén, twee of drie
De kleine combo’s zijn dit jaar duidelijk in de meerderheid. Met slechts één (grote) uitzondering bestaan de geprogrammeerde bands nooit uit meer dan drie individuen. Avant-gardedrummer Erik Thielemans, van wie binnenkort een nieuwe cd verschijnt op het label Sub Rosa, doet het op de afsluitende dag zelfs helemaal alleen. Het is dan wel als een soloconcert aangekondigd, maar met een subtiel “plusje” achter zijn naam neemt de organisatie ook een optie op gastmuzikanten. Het Duo Penotti legt zijn kaarten daarentegen op voorhand op tafel. Drums en basklarinet, dat is waar het bij Merlyn Paridaen en Adriaan Verwée allemaal om draait. Met “klinkt het niet, dan botst het wel” als motto, staat het duo garant voor een set recht voor de raap.
Saxofonist Jeroen Van Herzeele, min of meer huismuzikant bij El Negocito, is de eerste dag van de partij. Niet met een van de ensembles waar hij voornamelijk wordt geassocieerd, zoals het Ben Sluijs Quartet, zijn eigen kwartet of in duo met Giovanni Barcella, maar wel met het Gratitude Trio. Dit ensemble ontstond vorig jaar naar aanleiding van de Brussels Jazz Marathon. Drummer Louis Favre trommelde daarvoor naast Van Herzeele ook bassist Alfred Vilayleck op, met wie hij samen de eerste dag van Jazz sur l’Herbe zal afsluiten. Het Sel Trio, dat eveneens op donderdag staat geprogrammeerd, is van een heel ander kaliber. Onconventioneel qua bezetting, met contrabas (Rui Salgado), basklarinet (Yann Le Callaire) en cello (Jean Philippe Feiss), zijn het vooral de lage frequenties die een hoofdrol spelen. Het ensemble vertrekt van gecomponeerd materiaal, waar de muzikanten evenwel van mogen afwijken om de klank an sich onder handen te nemen. Dat systeem noemen ze zelf “compose-de-compose” en zorgt voor een grote onvoorspelbaarheid in de uitvoering. Het Sel Trio is met andere woorden perfect op zijn plaats op dit eigenzinnige festival.
Jazz & Beyond
Vooruit zet dit jaar mee de schouders onder Jazz sur l’Herbe. Het kunstencentrum neemt de programmatie voor zijn rekening tijdens de tweede dag van het festival en voegt enkele onverwachte namen toe aan de affiche. Opvallend is bijvoorbeeld de aanwezigheid van het Nederlandse duo Knalpot. Raphael Vanoli (gitaar) en Gerri Jäger (drums) creëren met behulp van elektronica een heel aparte geluidswereld, die op het eerste gehoor aanleunt bij een groep als Battles. Knalpot hanteert echter een eigen methodiek via ingenieuze ritmische patronen die geconfronteerd worden met rauwe elektronische soundscapes en improvisaties. Zo neigt het duo op hun zopas uitgebrachte EP ‘Sauce’ afwisselend naar indietronica, rock en improvisatie, zonder de geloofwaardigheid te verliezen. Ook The Jetsky Trio houdt zich recht op het gladde ijs van de genrekruisbestuiving. Een streepje Purcell geprangd tussen jazz en vrije improvisatie? Jan Rzewski (sopraansax), Emmanuel Louis (gitaar) en Pascal Rousseau (tuba) tonen op hun eerste cd hoe het moet. Zij staan als tweede op de affiche die dag, na het trio Jaspers Kruidentuin.
De grote blikvangers van deze speciale Vooruit-dag zijn echter zonder twijfel Han Bennink & Roland, samen goed voor ongeveer 80 jaar internationale ervaring in blues, jazz en vrije improvisatie. De kwaliteiten van deze veteranen zijn voldoende bekend. Bennink speelde als jazzdrummer aan de zijde van Eric Dolphy en Sonny Rollins vooraleer hij improvisatiegeschiedenis zou schrijven met Peter Brötzmann en de Instant Composers Pool (ICP) in Nederland. Roland Van Campenhout is dan weer “onze” levende blueslegende, die nog tourde in dienst van Rory Gallagher. De twee zorgden eerder dit jaar voor een enorm gesmaakt optreden in Rataplan, met een schijnbaar uit de losse pols geschud repertoire van bekende en minder bekende stukken jazz en blues, overgoten met een saus plezier en enthousiasme. Een topconcert voor alle leeftijden dus, gratis en voor niks!
De overtreffende trap
Het overwicht aan kleine ensembles krijgt op de festivalaffiche een wel heel bijzonder tegengewicht. Zondag staat er in het Citadelpark namelijk een hele buslading muzikanten op het podium bij elkaar geprakt. Een dertigtal tuba’s en trombone’s, enkele trompetten, percussie en een verdwaalde fluit vormen Michel Massots Babelouze. De fantastische trombonist/tubaspeler Michel Massot (momenteel weer volop in de aandacht met nieuwe cd’s van Trio Grande en Rêve d’Eléphant) staat bekend voor zijn knotsgekke manier van spelen en improviseren. Hij leidt dit gigantische orkest in goede banen, waarbij muzikaal van verschillende walletjes wordt gegeten. Deze megafanfare swingt bijgevolg in het ritme van een vooralsnog onbekende planeet en spreekt de toehoorders aan in zijn eigen koperen taal.
Zaterdag moet alles wijken voor de De Grote Gras Impro Marathon. Tien uur aan een stuk zullen een twintigtal musici afwisselend het beste van zichzelf geven. Vorig jaar werd de start gegeven door een Indisch ensemble maar deze keer zijn de Amerikanen van Super Seaweed Sex Scandal aan de beurt. In 2010 oogstte het New Yorkse sextet al veel succes met een concert in El Negocito en werden ze vergeleken met Naked City van John Zorn. Niet de hele band is in Gent van de partij, maar wel gitarist Paul Wheeler en drummer Justin Veloso. Zij tekenen voor de aftrap van een tien uur durend, non-stop improvisatieconcert, uniek in zijn soort.
Er worden tijdens Jazz sur l’Herbe ook enkele zijstapjes gemaakt. In samenwerking met de organisatie Silence Fini worden spoken word-artiesten geconfronteerd met één of meerdere muzikanten, waaronder drummer Giovanni Barcella. Spoken Thing vindt plaats op zondag in de arena van het Citadelpark. De festivaldagen beginnen telkens rond het middaguur en om 22u wordt er steevast afgerond (zondag reeds om 17u30).
