Dit jaar viert Gent een halve eeuw migratie. Vijftig jaar geleden streken immers de eerste Turkse werkkrachten toe, een gebeuren dat uiteraard gefundenes Fressen is voor het festival Istanbul Ekspres dat gedurende tien dagen het Gentse culturele leven op de Turkse hoofdstad richt.
Onderweg
Net als de vorige edities loopt het programma op twee benen, met het intercultureel centrum De Centrale dat een aardige knowhow heeft wat betreft traditionele muziek uit niet-Westerse culturen en de Handelsbeurs in de Gentse binnenstad. De programmatie op beide locaties kadert in hetzelfde verhaal, maar legt wel eigen accenten. Waar De Centrale zich meer richt op Turkse bezoekers, trekt de Handelsbeurs de programmatie open naar een breder, muzikaal georiënteerd publiek.
Een rode draad doorheen het aanbod in beide cultuurhuizen is het project Yolda (onderweg) waarvoor enkele Belgische muzikanten naar Istanbul trokken om daar samen te werken met lokale muzikanten en dan samen met hen de weg af te leggen naar Gent, net zoals de migranten dat decennia geleden deden: de ene met de auto, de andere met de trein.
De resultaten van deze trips zullen tijdens verschillende concerten te horen zijn. Geluidskunstenaar Stijn Dickel en drumster Karen Willems (Yuko, Zita Swoon) werken hiervoor samen met twee muzikanten van de rockgroep Replikas die op de vorige editie van Istanbul Ekspres te horen was. Rietblazer Mattias Laga (Jaune Toujours) en gambaspeler Dirk Moelant (Olla Vogala) worden aan vier muzikanten op traditionele Turkse instrumenten gekoppeld, terwijl violist Wouter Vandenabeele (Olla Vogala) en saz-speler Emre Gültekin het gezelschap krijgen van een Turkse zanger en percussionist.
Turkse tango
Dilek Türkan
Dan klinkt de Turkse tango van Dilek Türkan heel wat veelbelovender. Deze zangeres wordt in Gent begeleid door een zevenkoppige Belgisch-Turkse band met daarin ook piano en strijkers, een bezetting die de tango-elementen ongetwijfeld extra in de verf zal zetten. Hoe dominant die uiteindelijk gaan worden, valt echter nog af te wachten. Naast de energieke tango-accenten is Türkans muziek immers ook niet vies van melodische krulletjes en delicate toonbuigingen in de meanderende melodieën, waardoor ze muzikale subtiliteiten van haar vaderlandse muziek ook een plaats geeft.
Dat De Centrale zich qua aanbod voornamelijk op de Gentenaars (of andere bezoekers) van Turkse origine richt, wordt nog het best duidelijk in de films die gedurende drie dagen getoond worden. Van die drie is immers alleen ‘Auf der anderen Seite’ (de nieuwe prent van (‘Gegen die Wand’ regisseur Fatih Akin) Nederlands ondertiteld. Voor de andere films moet de bezoeker het doen met Duits en Turks.
Balkan en songfestival
Serkan Çagri & Rumeli Band
De volgende dagen staat de Handelsbeurs meer echo’s van traditionele muziek toe met Istanbul Acoustic Fusion waarin de basgitaar, in tegenstelling tot de naam laat vermoeden, niet als een fusionstrop rond de andere, akoestische instrumenten gelegd wordt. Het interessantste optreden lijkt dat van Serkan çagri & Rumeli Band te worden. Deze groep rond klarinettist Serkan çagri laat overtuigend de link tussen Turkse muziek en die van de Balkan horen. De roterende drive van de tweede wordt overtuigend gecombineerd met de gemillimeterd afwijkende melodielijnen en de doorrollende percussie van de eerste. Niet verwonderlijk dus dat de band ook het onverwoestbare ‘Yan Bari’, vooral bekend als ‘Iag Bari’ van Fanfare Ciocărlia, op haar repertoire heeft staan.
Een gelijkaardige combinatie is te horen op 15 november met het Kolektif Istanbul waarvan het geluid grotendeels bepaald wordt door de aanwezigheid van tuba, trompet, sax, klarinet en accordeon. Voor een heel andere combinatie wordt geopteerd in het middagconcert van Itrî & Bach, een project waarin twee componisten en tijdgenoten naast elkaar gezet worden: Mustafa Itrî voor de klassieke Turkse muziek en Johann Sebastian Bach voor die van het westen. De werken van beid iconen wordt gespeeld door een trio van duduk (Armeense hobo), tanbur (langhalsluit) en cello, een combinatie die op de cd uit 2013 overtuigend klinkt.
Voor de laatste dagen van het festival ruimt ook de Handelsbeurs even plaats in voor Turkse popmuziek, met Gökçe en Sertab Erener, de winnares van het Eurovisie Songfestival 2003. Niet meteen het interessantste dat Istanbul Ekspres te bieden heeft, al heeft dat ook te maken met de kwaliteit van het aanbod op andere momenten.
