Hoe moet het verder met Follow the Sound? Dat is de vraag die menigeen zich stelt sinds bekend raakte dat het festival vanaf volgend jaar geen structurele subsidie meer ontvangt. Doen Anthony Braxton, Gerry Hemingway en Joe McPhee dit najaar het licht uit of kan men al stilletjes aan beginnen uitkijken naar de jubileumeditie van 2013?
Follow the Sound is zowat de jaarlijkse hoogmis van de geïmproviseerde muziek in België. Als opvolger van het in 1973 opgerichte Free Music festival, zorgt de organisatie al 39 edities lang voor een kwalitatief en breed uitgewerkt programma, waarin zeker niet alleen de grote namen opvallen, maar ook het inspelen op actuele ontwikkelingen en het uitstallen van jong talent uit binnen- en buitenland steevast als troeven worden uitgespeeld. deSingel is sinds lange tijd vaste partner van het festival en met goede reden. Het brede genre van de geïmproviseerde muziek, dat doorheen het jaar doorgaans in kleine zalen vertoeft, krijgt tijdens Follow the Sound een forum in een van Vlaanderens meest prestigieuze cultuurtempels. 
Anthony Braxton (foto: Carolyn Wachnicki)
Solosax
Dit jaar nemen de solosaxofonisten een opvallende plaats in op de affiche. Zo verschijnen twee muzikanten op het toneel die elk op hun beurt de bakens voor hun instrument hebben verzet. In een soort van pre-show op 20 oktober, zal Anthony Braxton concerteren in het AMUZ (Augustinus Muziekcentrum) met in zijn voorprogramma vibrafoniste Els Vandeweyer, die later in het festival nog zal terugkeren. De in 1945 geboren Braxton is een muzikale categorie op zichzelf. Naast zijn banden met (free)jazz en improvisatie heeft deze Amerikaan zich ook steeds ingelaten met gecomponeerde muziek en schreef hij onder meer opera’s en werken voor groot orkest. Zijn belangrijkste bijdrage leverde hij echter als saxofonist met het dubbelalbum ‘For Alto’ (1969), de allereerste plaat voor solosaxofoon. Met deze revolutionaire opname (nog steeds een erg taaie brok om te beluisteren) creëerde hij een praktijk die misschien wel de grootste uitdaging vormt voor saxofonisten en bij uitbreiding alle andere blazers.
Die andere grote saxofonist (eigenlijk multi-instrumentalist) op de affiche is de 73-jarige Amerikaan Joe McPhee. Geïnspireerd door Braxtons ‘For Alto’ nam McPhee met ‘Tenor’ op zijn beurt een invloedrijke soloplaat op voor saxofoon, maar zoals de titel al verraadt betreft het hier geen alt- maar een tenorsax. Hij nam de plaat midden jaren zeventig op, nadat hij sax was beginnen spelen in navolging van John Coltrane, Albert Ayler en Ornette Coleman. McPhee is dan ook een duidelijke descendent van de eerste generatie freejazzsaxofonisten, iets wat niet kan gezegd worden van de jonge Belg Robin Verheyen, die eveneens solo zal spelen tijdens het festival. De Turnhoutse saxofonist woont nu al enkele jaren in New York en mag zich tegenwoordig werkgever noemen van Ralph Alessi en Thomas Morgan, twee musici die deel uitmaken van zijn NY Quartet. Men kent hem dan wel vooral van talloze jazzcombo’s, maar Verheyen legt zich ook toe op de solopraktijk, vooral op sopraansax. Een album hiervan wordt in de loop van 2013 verwacht. 
Robin Verheyen (foto: Patrick Van Vlerken)
Van Hove en zijn discipelen
Natuurlijk mag ook een andere Belg, de peetvader en originele oprichter van het festival, niet op de affiche ontbreken. De Antwerpse pianist Fred Van Hove is de grote routinier van Free Music en Follow the Sound. Elk jaar is hij op het festival te horen in een andere constellatie en deze keer is dat in trio met twee vibrafonisten: Els Vandeweyer en de Amerikaan Jason Adasiewicz. Die laatste is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de hedendaagse jazzscene in Chicago en werkt intensief samen met Rob Mazurek en meer recent ook met Peter Brötzmann, die een gelijkaardige taal spreekt als Van Hove gezien hun gedeelde achtergrond. Tot een cultuurshock zal het voor Adasiewicz dan ook waarschijnlijk niet komen en ook voor Els Vandeweyer zal dat niet het geval zijn. Ze speelde immers vorig jaar nog in een kwartet met Van Hove, waarin ook nog Martin Blume en Paul Lovens figureerden. 
Fred Van Hove
Het langstlopende improvisatieproject van Teun Verbruggen heeft eveneens een link met Antwerpse pianist. Van Hove is samen met een rist andere musici te horen op de laatste plaat van Othin Spake, ‘The Nethack Dictionary’, dat een selectie bevat van opnames die gemaakt werden tussen 2006 en 2011. Deze band bestaat naast Verbruggen op drums uit Mauro Pawlowski op gitaar en Jozef Dumoulin op Fender Rhodes. Tijdens concerten wordt dit trio wel eens uitgebreid met allerlei gasten en ook voor Follow the Sound mogen enkele musici zich verwachten aan een uitnodiging. Een opvallende naam die wat dat betreft al geweten is, is Tim Vanhamel, de hyperkinetische gitarist en frontman van Millionaire.
En daarmee is Dans Dans dus niet de enige band op de affiche met een link naar de rockmuziek. Het trio oogt wat vreemd tussen namen als Anthony Braxton en Fred Van Hove, maar staat wel bekend om zijn geïmproviseerde jams tijdens concerten en dus is een plaats op een breeddenkend improvisatiefestival wel gerechtvaardigd. Hun vooralsnog enige plaat ‘Dans Dans’ geniet een jaar na zijn release al een kleine cultstatus, net zoals dat het geval is voor twee van de drie muzikanten: Bert Dockx maakte met zijn band Flying Horseman de veelgeroemde plaat ‘Twist’ en Fred Lyenn Jacques strikte voor zijn debuutalbum dan weer uitzonderlijke muzikanten als Marc Ribot en Shahzad Ismaily. Follow the Sound elitair? Think again. 
Jason Adasiewicz
Het brede pallet
Het brede festivalaanbod komt eigenlijk overeen met de diversiteit van de geïmproviseerde muziek an sich. Neem nu het soloconcert van pianist Agustí Fernández, een trouwe compagnon van Barry Guy en Evan Parker. Vorig jaar leverde deze Spanjaard met ‘El Laberint de la Memoria’ een prachtig album af geïnspireerd door de Spaanse klassieke muziek uit de 20ste eeuw. Door zijn composities te kruiden met vrij geïmproviseerde passages kwam hij tot een heel divers en soms zelfs ronduit toegankelijk resultaat. Andere invloeden zijn te vinden in Network of Stoppages, de band van de Nederlandse trompettiste Sanne Van Hek. Morton Feldman, dub, metal en hiphop zijn maar enkele referenties voor het geluid van dit ensemble, dat voortvloeide uit de “improviser in residence”-periode van de trompettiste bij het bekende festival in het Duitse Moers. Network of Stoppages bevat enkele in onze contreien vertrouwde muzikanten, waaronder Benoît Delbecq, Gilbert Nouno (die samenwerkte met componist Jonathan Harvey en Octurn), Bo Van Der Werf (eveneens Octurn) en de talentvolle Belgische drummer Lander Gyselinck. Een vrij jonge band dus, net zoals het internationale en multidisciplinaire Jens Maurits Orchestra ‘The Dubtapes’, van drummer Jens Bouttery en filmmaker Daan Milius. Zij namen voor dit project interviews af met bekende kunstenaars, welke de basis vormen voor zowel de muziek als de live videomontage. 
Agustí Fernandez (foto: David Airob)
De Franse altsaxofoniste Christine Abdelnour werkt met Split Second dan weer deels met projecties. Samen met gitarist Ryan Kernoa riep ze dit project in 2010 in het leven, met de bedoeling zich te richten op “geluid in beweging”, zoals ze het op haar website zelf verwoordt. Abdelnour (die vroeger door het leven ging als Christine Sehnaoui) is autodidact saxofoniste en voelt zich het meest in haar sas wanneer de muzikale context compleet vrij is. Via experiment en improvisatie lijkt ze haar altsax steeds opnieuw aan een onderzoek te onderwerpen, zowel solo als in relatie met andere musici. Drummer Gerry Hemingway is ook iemand die eeuwig naar ontontgonnen gronden blijft zoeken. Al sinds de jaren tachtig concentreert de Amerikaan zich grotendeels op de kwintetformatie en heeft hiermee een groot repertoire opgebouwd gaande van de plaat ‘Outerbridge Crossing’ uit 1985 tot het vorig jaar uitgebrachte ‘Riptide’. Het Riptide Quintet, met de rietblazers Oscar Noriega en Ellery Eskelin, gitarist Terrence McManus en bassist Kermit Driscoll, vormt dan ook de culminatie van meer dan 25 jaar kwintetwerk.
Zaterdag laat het festival een hele hoop musici samen improviseren tijdens doorlopende sessies. Onder meer Jason Adasiewicz, Robin Verheyen, Joachim Badenhorst, Agustí Fernández en Joe McPhee tekenen present. Pianist Kris Defoort organiseert die dag tevens een ‘Instant Composing Workshop’ voor muzikanten, wat later die dag moet leiden tot een toonmoment voor publiek.
