Terwijl de doorsnee festivalganger treurt om het einde van de zomer, tellen de liefhebbers van geïmproviseerde muziek in Vlaanderen nog volop af naar het muzikale hoogtepunt van het jaar. Met Follow the Sound wordt deSingel ook dit najaar weer enkele dagen omgetoverd tot dé ontmoetingsplaats voor muzikale vrijbuiters uit alle windstreken.
Follow the Sound is het belangrijkste internationale evenement voor geïmproviseerde muziek in Vlaanderen. Het is de voortzetting van het in 1973 opgerichte Free Music festival, dat ontstond in de schoot van de Werkgroep Improviserende Musici (W.I.M.) als protest tegen de toen door Jazz Middelheim gehanteerde gagenormen. Ver verwijderd van het oorspronkelijke anti-festival, is Follow the Sound in 2010 enkel en alleen gebaseerd op muzikale motieven. Dat valt onder meer af te leiden uit het feit dat de organisatie zijn publiek steevast een topaffiche voorschotelt, wat vorig jaar nog werd bewezen met gevulde concertavonden rond Cecil Taylor en Han Bennink. Voor deze editie wordt het zwaartepunt niet bij een individu of een ensemble gelegd, maar gaat het programma breder en dieper dan ooit met naast een brede kijk op hedendaagse improvisatiemuziek ook ruimte voor bijvoorbeeld vernieuwende klezmer en avontuurlijk kamermuziek.
Elektronisch
Trompettist Axel Dörner doet met zijn elektronica-experimenten dan weer het tegenovergestelde en trekt alle registers open. Deze Berlijner geniet vooralsnog weinig bekendheid maar is zonder twijfel een van de interessantste figuren van de Europese jazz- en improvisatiemuziek. Met het kwartet Die Enttäuschung liet hij zich al opmerken met Monk-interpretaties en ouderwetse freejazz, maar in het gezelschap van John Schröder (piano), Clayton Thomas (contrabas) en Oliver Steidle (drums) gaat hij nog enkele stapjes verder. Het kwartet opereert onder de naam Dörner / Schröder / Thomas / Steidle en verraste onlangs met het live opgenomen ‘Das Treffen’, waarop vrije improvisatie hand in hand gaat met gemanipuleerde effecten, samples en loops. Het resultaat klinkt als een op hol geslagen carrousel van indrukken die tijdens Follow the Sound opnieuw op volle toeren mag draaien.
De kunst van drie
Kris Defoort is de initiatiefnemer van dat andere trio. Met al zijn bezigheden in de hedendaagse klassieke muziek zou men haast vergeten dat deze Belgische pianist ook een volbloed improvisator is. Dat mocht hij eerder dit jaar nog bewijzen, toen hij tijdens een concert in Brussel werd gekoppeld aan de Nederlandse trombonist Wolter Wierbos. Die ontmoeting heeft zijn sporen nagelaten want Defoort nodigde Wierbos ook voor deze gelegenheid uit. De Franse cellist Vincent Courtois maakt het plaatje van deze onuitgegeven bezetting compleet.
Oude krijgers
Het is opvallend hoeveel gevallen of gewoonweg vergeten (free)jazzhelden de laatste jaren een al dan niet succesvolle comeback maken. Henry Grimes, Charles Gayle en Guiseppi Logan, allemaal belandden ze na een succesvolle periode lange tijd in de schaduw (of soms zelfs in de marginaliteit) tot ze plots werden heropgevist. Bij trompettist Jacques Coursil liep het echter anders. Midden jaren zestig behoorde hij tot het select groepje trompettisten dat de creatieve jazz in de VS nieuwe richtingen uitstuurde. Maar na enkele succesvolle jaren gaf hij de muziek op om zich op het lesgeven te kunnen concentreren. John Zorn (die nota bene ooit Franse les van hem kreeg) overtuigde hem in 2005 tot een comeback met het album 'Minimal Brass' en sindsdien staat Coursil opnieuw op de muzikale kaart. Er wordt gezegd dat hij zonder al die jaren buiten de schijnwerpers nu hetzelfde aanzien zou hebben genoten als Don Cherry en Bill Dixon. Wie de proef op de som wil nemen gaat best een kijkje nemen tijdens het concert van het Jacques Coursil Quartet op vrijdag 15 oktober.
Op één concert na, was de programmatie van Follow the Sound reeds van voor de zomer bekend. Alleen op de laatste dag stond er lange tijd een plaatsje open. Het vermoeden stak dan ook de kop op dat de organisatie op iets speciaals broedde, wat uiteindelijk ook het geval bleek. Het eerste concert op zaterdag 16 oktober draait namelijk helemaal rond de onlangs overleden trompettist Bill Dixon. Barry Guy treedt gedurende dit concert in de arena met drie trompettisten die allemaal op een bepaald moment de invloed van deze uitzonderlijke muzikant ondergingen. Stephen Haynes is daarbij misschien de minst bekende, maar wel diegene die het dichtst bij Dixon stond. Ook Jacques Coursil is opnieuw van de partij, want hij maakte in de jaren zestig ondermeer deel uit van Dixons University of Streets Orchestra. Dan is er nog de Oostenrijker Franz Koglmann, aan wie Dixon ooit de compositie ‘For Franz’ opdroeg. Deze unieke line-up zal in verschillende combinaties zorgen voor een passend eerbetoon aan een groot musicus.
Soundtracks?
Filmvertoningen zijn geen zeldzaamheid op dit festival, getuige de documentaires over Albert Ayler en Han Bennink tijdens de voorbije edities. Maar deze keer legt de organisatie een opvallende klemtoon op de relatie tussen beeld en geluid. Het begint al op de openingsdag met een concert van Matt Dariau’s Paradox Trio dat een tijdje geleden muziek schreef bij Eisensteins klassieker ‘Battleship Potemkin’. De dramatische (en soms vrij gruwelijke) gebeurtenissen van de film worden door de aangrijpende klezmermelodieën en de ruwe, geïmproviseerde passages extra beklemtoond zodat niemand door deze voorstelling onbewogen zal blijven.
Vrijdag en zaterdag wordt er na de concerten nog doorgegaan met dj sets door enkele festivalartiesten en zijn er platen- en cd-stands met zowel nieuw als tweedehandsmateriaal. Een permanente projectie van Tony Oxley’s schilderijen is de kers op de taart van deze veelbelovende editie van Follow the Sound.
