De temperamentvolle Moldavische violiste Patricia Kopatchinskaja komt terug naar Brugge en dat met een van de belangrijkste meesterwerken van de twintigste eeuw: Bartoks tweede vioolconcerto. Ze laat zich alweer door de allerbesten flankeren, in de gedaante van Ilan Volkov en zijn BBC Scottish Symphony Orchestra. Deze mogen zich na de onstuimige eerste Mephisto-wals van Liszt ook wagen aan het summum van de klassiek opgevatte symfonie: de vierde van Brahms.
Ilan Volkov
Wie cd-releases op de voet volgt, kan onmogelijk om Ilan Volkov heen. Bij Hyperion verschijnen regelmatig nieuwe pareltjes met het BBC Scottish Symphony Orchestra, waarvan Volkov al sinds 2003 chef-dirigent is. Deze Israëlische dirigent profileert zich voorlopig vooral in het twintigste eeuwse repertoire. Zo zijn er opname-cycli met werk van Janacek, de concerti van Britten en vooral een fenomenale Stravinsky-reeks. Daartoe werkte hij samen met quasi alle grote Hyperion-solisten: Steven Osborne, Marc-André Hamelin, Ilya Gringolts, Alina Ibragimova, Anthony Marwood, Natalie Clein en Lawrence Power. Niet de cover-modellen van EMI of DG, maar stuk voor stuk artiesten met een grote integriteit en enorme muzikaal zeggingskracht, zowel in het solistische als het kamermuziek-repertoire. Bij deze reeks solisten past Ilan Volkov perfect. De muziek is wat telt, en het groter plaatje. Ook werpt hij zich op als verdediger van onbekendere namen als Roslavets en hedendaagse componisten als Jonathan Harvey. Het minder gespeelde, maar daarom niet minder waardevolle repertoire.
In het Concertgebouw Brugge komt de voorkeur voor het twintigste eeuwse opnieuw naar voor, in de gedaante van Bartoks tweede vioolconcerto. Dat Patricia Kopatchinskaja hierin de solistenrol op zich neemt, zal velen verblijden. Deze Moldavische violiste is de belichaming van de volkse ziel in de muziek. Wie haar in Brugge een aantal jaar geleden het vioolconcerto van Beethoven hoorde spelen, op blote voeten en met veel bravoure, herinnert zich een verbluffende naturel en ongekunsteldheid die in gelikte cd-tijden goud waard is. Ook in haar opnames probeert ze die door te trekken, bijvoorbeeld door met haar vader een 'Tzigane' te brengen met cimbalom in plaats van met piano. Het Oost-Europese element bepaalt ook het repertoire dat ze speelt met haar Turkse kamermuziekpartner Fazil Say. Niet in de eerste plaats omdat ze ook reeds Bartok opnamen, maar wel omdat het werk van de componist Say een prominente plaats inneemt. Haar laatste opname, hoe kan het ook anders, bevat Bartoks tweede vioolconcerto, naast het vioolconcerto van Ligeti en een werk van Peter Eötvös. Drie Hongaren verenigd, met oud en nieuw naast elkaar.
Patricia Kopatchinskaja (foto: Marco Borggreve)
Waaraan zich in Brugge te verwachten? Een ongetemperde uitvoering van Bartoks late meesterwerk, zonder referenties aan wat al aan topuitvoeringen gemaakt is. Frisheid en zigeunerachtige feeling zijn misschien wel de basisingrediënten van wat Kopatchinskaja zal brengen. Het meesterwerk ontstond nog in Europa dat toenemend in de ban van het fascisme raakte. Bartok zou het jaar na de première al naar Amerika uitwijken, waar hij enkel nog zijn Concerto voor orkest, de solosonate voor viool en het derde pianoconcerto zou schrijven. Ook het tweede vioolconcerto draagt die Bartokiaanse kracht van vormelijke eenheid en harmonisch-ritmische vernieuwingsdrang. Ook Brahms bleef zich steeds heruitvinden, onder andere in zijn symfonieën. Wat harmonisch in de vierde gebeurt, staat toch ver van wat hij tot dan toe gedaan had. Niet voor niets volgde er na de compositie van de vierde symfonie een lange pauze in zijn componeerwerk. Het is een absoluut orkestraal hoogtepunt, vormelijk vanuit de klassieke basis ontstaan, maar met de onweerstaanbaar hoog-romantische handtekening van de meester.
Toprepertoire met gedroomde uitvoerders, het is wat Concertgebouw Brugge steeds beter kenmerkt. Het programmatisch luik zit uitstekend in elkaar, ook voor wat volgend seizoen betreft. Elke melomaan moet de reflex hebben zich naast Brussel en Antwerpen, steeds meer op Brugge te oriënteren. De laatste dag van mei belooft er in elk geval muzikaal vuurwerk.
Meer over BBC Scottish Symphony Orchestra, Ilan Volkov, Patricia Kopatchinskaja
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
