Dertig jaar lang organiseerde Musica, het impulscentrum voor muziek, de Dag Oude Muziek. Na drie decennia gooit de organisatie het festival over een andere boeg en zo heeft op 29 juni de eerste editie van het AlbaNova festival plaats: met oor voor het verleden én het heden.
Net als de Dag Oude Muziek is AlbaNova opgezet als een familiegebeuren, waar zowel de allerjongsten als muzikaal getrainde luisteraars en uitvoerders hun gading kunnen vinden in het aanbod aan concerten en workshops. Bovendien richt AlbaNova zich niet alleen op de liefhebbers van oude muziek. De link tussen muzikaal erfgoed en de hedendaagse omgang daarmee, dat is waar het tijdens dit festival om draait.
De periodes voorbij
Die relatie komt het duidelijkst tot uiting in de concerten waarbij oude muziek gecombineerd wordt met hedendaagse middelen. Zo buigt het elektrische gitaarkwartet ZWERM, gespecialiseerd in het hedendaagse repertoire, maar ook niet vies is van een gearrangeerde rockcover, zich in Bilzen over de Engelse consortmuziek uit de renaissance, met werken van o.a. Christopher Tye, Thomas Tallis en William Byrd.
Jurgen De bruyn (Zefiro Torna)
Een speciale plaats in het programma wordt voorbehouden voor de muziek van de renaissancecomponist John Dowland. Enkele jongeren die zeven jaar geleden voor het festival Laus Polyphoniae een voorstelling maakten, deden dat eerder dit jaar opnieuw en komen met dit nieuwe project naar AlbaNova. Het resultaat is een multimediale voorstelling rond de muziek van de Britse componist die ook door de Tiptoe Company onder handen genomen wordt. Net als ZWERM gaat deze groep de originele composities op een heel eigen manier brengen, waarvoor ze de hulp krijgen van componist Maurizio Pisati. Die arrangeerde stukken van Dowland, waarbij hij zich niet al te nauw hield aan de gebruikelijke voorschriften. Niet een getrouwe transcriptie, maar het parafraseren van Dowlands muziek stond centraal, waarbij afzonderlijk opgezette composities door elkaar gaan lopen en de klankmogelijkheden van de hedendaagse instrumenten (in dit geval blokfluit, gitaar en contrabas) de muziek een heel ander geluid kunnen geven dan die van het 17de-eeuwse Engeland.
Het periodeoverstijgende luik van Alba Nova wordt vervolledigd met twee acts die geen speciale producties behoeven om te zappen tussen periodes en locaties. Voor de Tsjechische violiste en stemkunstenares Iva Bittová behoort het slechten van schotten tot haar tweede natuur. Met haar stem en instrument als klankgenerator, waarmee ze ver voorbij het traditionele, klassieke gebruik ervan terecht komt, beweegt ze zich tussen volksmuziek, klassiek en jazz: nu eens dramatisch, dan weer elegant oorstrelend. Bittová is op AlbaNova bovendien in verschillende gedaantes aanwezig, want naast haar optreden om 17u in de kerk, zal ze enkele uren vroeger ook een workshop voor kinderen leiden.
Iva Bittová
Middeleeuwse improvisatie
Dat AlbaNova zich niet alleen richt op oude muziek, betekent niet dat de muzikale traditie zomaar verlaten wordt. Naast het luik met concerten waar oud en nieuw elkaar treffen, is er ook een waarbij de tradities in al haar zuiverheid te horen zijn, al gebeurt het dan vaak met een twist. Zo zal het Italiaanse Ensemble Lucidarium, gespecialiseerd in het onderzoeken en uitvoeren van Italiaanse en joodse muziek uit de renaissance en de middeleeuwen, samen te horen zijn met enkele Palestijnse muzikanten, helemaal in de traditie van het mengen van culturen zoals die eeuwen geleden (al) gebruikelijk was.
Kijkt het Ensemble Lucidarium over de hekjes tussen culturen, dan probeert David Catalunya (Canto Coronato, Mala Punica, Tasto Solo) dat te doen tussen het heden en het verleden. Hij zal te horen zijn op een clavisimbalum, een instrument dat voor hem ontwikkeld werd op basis van een manuscript van de 15de eeuw: opmerkelijk voor een instrument dat gebruik maakte van een mechanisme om snaren te laten trillen, ruim een eeuw voor de eerste klavecimbels verschenen.
David Catalunya
Van de baseline van het festival, “midzomerfestival voor creatie en muzikaal erfgoed” wordt het laatste deel nergens zo expliciet in de verf gezet als tijdens het optreden van Psallentes. De dames en heren van dit ensemble, gespecialiseerd in het gregoriaans, zullen te horen zijn in muziek afkomstig uit het Antifonarium Tsgrooten. Dit middeleeuwse handschrift, ook bekend als het Antifonarium van Tongerlo, werd in 2008 aangekocht door de Vlaamse Gemeenschap en meteen beschikbaar gesteld via een speciale website. Op het internet circuleren eveneens audiofragment uit het handschrift, uitgevoerd door Psallentes. Ideaal om te oefenen, want tijdens het optreden op AlbaNova zal het publiek uitgenodigd worden om mee te zingen.
Camera obscura
Naast de concerten en workshops op vaste tijdstippen en locaties, zijn er ook groepen die her en der zullen opduiken: de middeleeuws-moderne brassband Massive Central (met Nic Roseeuw en Dick van der Harst), een cornettoconsort en het Spiral Consort (spelend op schelpen) dat het gezelschap krijgt van Jon Birdsong op cornet. Doorlopend zijn er ook optredens waar het publiek vrij binnen en buiten kan lopen van o.a. Ewald Demeyere, Jeroen Malaise, Tobias Cramm en Maarten Lingier, waarbij opnieuw verschillende genres en stijlperiodes aangedaan worden.
Daarnaast is AlbaNova ook het decor van de voorstelling van het boek ‘Tonal Tools’ en is er een installatie te zien van Joanna Bailie. Die maakt in een moderne toepassing van de camera obscura gebruik van live opgenomen geluiden en beelden. Opnieuw een creatie die duidelijk maakt dat heden en verleden creatief compatibel zijn. Mocht daar na het muzikale luik nog twijfel over bestaan.
