Het is genoegzaam bekend wat Mahler ooit over zijn collega Anton Bruckner zei: “half geniaal, half idioot”. Mahler zou dus slechts half opgezet zijn met het programma dat DeFilharmonie en dirigent Philippe Herreweghe hadden uitgedokterd voor een concertavond in de Bijloke. Conform de logica van bovenstaande uitspraak werd voor de pauze Mahler aangepakt, om daarna verder te gaan met de vierde symfonie van Bruckner.
Groot dirigent?
De voorbije jaren gaan steeds meer stemmen op die durven twijfelen aan de status van publiekslieveling die Philippe Herreweghe doorheen de jaren verworven heeft. Zijn opnames van onder meer de Mattheus-passie van Johann Sebastian Bach waren inderdaad revolutionair, maar even vaak zou de dirigent zijn kansen bij Harmonia Mundi verkwanseld hebben. In Gent, zijn geboortestad en de plaats waar Herreweghe zijn studies geneeskunde (specialisatie psychiatrie) combineerde met een opleiding piano aan het Gentse conservatorium, voelt het voor de volksheld echter altijd als een thuismatch. Vaak worden zijn concerten onthaald op een staande ovatie, hoewel die niet altijd terecht is. Voor zijn interpretatie van Mahler en Bruckner bleek het applaus achteraf dan weer erg mild, hoewel Herreweghe vooral in Bruckner een grote transparantie bereikte en hij DeFilharmonie (ook bekend als de Royal Flemish Philharmonic) doorheen een subtiel parcours loodste met opvallend weinig fouten.
Kantelmoment
De 'Kindertotenlieder' van Gustav Mahler markeren een ankerpunt binnen het oeuvre van de componist. De folklore was langzaam weggesijpeld en Mahler koos ondubbelzinnig voor een donker, zwaar geluid. De vijf liederen zijn gebaseerd op gedichten van Friedrich Rükert, die hiermee het rouwproces wilde weergeven dat hij doormaakte na het overlijden van zijn twee dochters. Wat Mahler, wiens nakomelingen op dat moment in perfecte gezondheid verkeerden, er toe aanzette deze obscure muziek te componeren is niet duidelijk. De tragische realiteit wil overigens dat Mahlers dochter twee jaar na deze compositie overleed, een autobiografisch aspect dat pas achteraf aan de partituur kan worden toegeschreven.
De liederen zijn, zoals ook blijkt uit de tekst, erg zwaar op de hand, maar Mahler ging de uitvergroting bewust uit de weg. De vijf liederen zijn zeer gevarieerd en voor mezzo-soprane Dagmar Peckova had Herreweghe alle nodige ruimte voorzien. Peckovas stem droeg helaas iets te weinig ver in de zaal, maar ze zong genuanceerd en stemvast. DeFilharmonie was niet helemaal zeker van zijn stuk en maakte enkele uitschuivers, maar in zijn geheel kwam de timide sfeer erg krachtig tot bij de luisteraar.
Schitterende Bruckner
Ook zo voor de vierde symfonie van Anton Bruckner, die de componist zelf 'Die Romantische' noemde. Op die ondertitel mag de luisteraar zich tegenwoordig echter absoluut niet blindstaren, gezien Bruckner even goed "zomaar iets" kan gekozen hebben. Wat de componist Mahler zijn muziek als "half geniaal, half idioot" deed noemen, is allicht het fragmentarische karakter. Mahler, de meester van de muziek die als een vloeiende ademteug altijd maar doorliep, stoorde zich allicht aan het feit dat Bruckner ideeën gewoon neerlegde en met een totaal ander concept verderging. Herreweghe maakte die overgangen echter bijzonder aannemelijk en DeFilharmonie klonk bijzonder overtuigend. De soliste bij de hoorns speelde quasi foutloos, eigenlijk zoals de rest van de kopersectie. Ook de houtblazers soleerden quasi foutloos. De inzetten van de strijkers waren hier en daar wat aarzelend en niet altijd correct (een gegeven dat enkel en alleen te wijten is aan het feit dat Herreweghe niet duidelijk genoeg dirigeert), maar dit zijn slechts kleine minpunten. Deze uitvoering kon immers bijna tippen aan de grote cd-opnames van beroemde Bruckner-dirigenten, ondanks het feit dat het stuk in de Bijloke een tikkeltje transparantie miste. Toch had Herreweghe, met zo'n overtuigende interpretatie van twee bijzonder moeilijke werken, zijn staande ovatie deze keer verdiend. Hoewel niet in de zaal, dan toch via deze weg: Bravo!
