In de cd-reeks Radical Jewish Culture gaat het Amerikaanse label Tzadik op zoek naar Joodse muziek voorbij de bekende klezmer. Het in 2005 verschenen album 'Scorched Lips' doet deze missie alle eer aan en gaat zelfs nog een stapje verder. De in Schaarbeek wonende zangeres Zahava Seewald koos diverse Joodse gedichten van de middeleeuwen tot de moderne tijd en voorzag die – samen met onder andere multi-instrumentalist en componist Michaël Grébil – van een muzikale omlijsting die alle grenzen overstijgt. Door de combinatie van traditionele instrumenten als ud, ceterina d'amore en percussie met hobo, (bas)klarinet, saxofoon, drums en elektronica krijgt het ensemble Zohara een onwaarschijnlijke sound die de groep in staat stelt extreme richtingen op te zoeken. Het is hier voor de luisteraar dan ook hopeloos maar verbluffend mooi verdwalen tussen wereldse jazz, abstracte elektronica en rituele of contemplatieve mystiek.
Voor de elektronica tekende Stephan Dunkelman. In- en uitfadende sleepgeluiden geven een industrieel gevoel dat echter nooit koud wordt en dat de muziek nergens stoort in haar gevarieerde ontwikkeling. De stem van Zahava Seewald is weer hoorbaar in haar kristalheldere hoogte, maar wordt even gemakkelijk sprekend, fluisterend of in de verschillende registers daartussen aangewend.
Wat 'Scorched Lips' tot zo'n buitengewoon sterke cd maakt, is de combinatie van het prachtige geluid met knap uitgewerkte composities. De muziek nestelt zich nooit in gemakkelijke herhalingen of sferen, maar plooit steeds open qua arrangement en compositie. Zo mag de melodie van 'Words for Tsipora' doorheen het stuk ontwikkelen, net als de elektronica in 'Don't be Frightened'. Samen met de evolutie van Dunkelmans track verandert ook Seewalds stem van gedaante: eerst vluchtig, alsof de noten meteen na het zingen verdampen, daarna in meer vaste en duidelijk zingende vorm.
Wie niet graag op zoek gaat naar de ontwikkeling van het muzikale materiaal, kan zich tegoed doen aan de unieke klankgevoeligheden van Zohara. Wanneer de ceterina d'amore een centrale plaats krijgt in 'Blessed is the Man' (van vrij meanderend tot een drone voor de stem van Seewald), roept de muziek de geest op van middeleeuwse mystici, waarna de komst van de baritonsax het nummer heel natuurlijk een jazzy richting uitstuurt. Ook 'See the Sun' komt daar uit, na een oosters begin dat door de harmoniserende blazers en de stevige riff van de ud aan de voor de hand liggende clichés ontsnapt.
De track waar elektronische en akoestisch elkaar expliciet treffen, is 'In the Darkness'. Vanuit een opvallende en metrisch vrij spelende combinatie van elektronica, ud en baritonsax plooit het nummer geleidelijk aan open tot de freakende sax van Jean-Jacques Durinckx resoluut de kaart van de freejazz trekt. Dat dit gebeurt op een ondergrond van een pompende riff en de dreigende fluisterstem van Grébil zorgt ook hier weer voor een onuitgegeven staaltje muzikaal eclecticisme. Al is dit modewoord hopeloos onmachtig om de onwaarschijnlijke muziek van Zohara te vatten.
Meer over Zohara
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
