Wanneer een cd met 'oude' muziek, dat wil zeggen, gespeeld op authentieke instrumenten, in de maak is staat er gewoonlijk een legertje musicologen en historici klaar om expertise te geven in verband met stemming, frasering, articulatie en uitvoeringswijze die in die tijd gebruikelijk was. Als de uitvoerders dan goed weten wat ze doen kan dit leiden tot heel originele en frisse interpretaties van vaak gehoorde werken
Dat is in een notendop het verhaal van de cd 'Night Music', een verzameling van serenades en andere kleine werken van Mozart. The English Concert, het ensemble dat tot voor kort onder leiding van de bekende Trevor Pinnock stond, brengt hier een erg frisse en onderhoudende interpretatie van bekende werken zoals de 'Serenade in G K.525', beter bekend als 'Eine Kleine Nachtmusik', en minder bekende als de 'Serenade Notturna' voor strijkers en pauken. Zoals het begeleidende boekje zegt, is het niet gemakkelijk bij een beroemd werk als de 'Kleine Nachtmusik' de clichés te ontwijken en de luisteraar te amuseren met iets origineels, maar orkestleider Andrew Manze slaagt hier verbazingwekkend goed in. De luisteraar krijgt meteen het gevoel dat hij een nieuw en onbekend werk te horen krijgt en wordt op het puntje van zijn stoel gehouden van het begin tot het einde. De gebroken akkoorden waarmee de serenade begint typeren de stijl van de hele cd: gespeeld op darmsnaren (in plaats van de gewoonlijk synthetische) klinken ze assertief en soms ruw, maar nooit overhaastig en onafgewerkt. 'Eine Kleine Nachtmusik' zoals het niet vaak uitgevoerd wordt. Een ander verhaal is het 'Adagio en Fuga in c' voor strijkersensemble, een van Mozarts latere werken waarin het bedreigende karakter van zijn requiem zich al duidelijk kenbaar maakt. De fuga zelf is een goed voorbeeld van Mozarts talent om een meerstemmig en technisch perfect werk te schrijven dat daarom nog niets aan emotionele waarde verliest. Het indrukwekkende adagio dat eraan vooraf gaat is grotendeels gebaseerd op een klein ritmisch motief waarmee vervolgens een werk met allures van een gotische kathedraal wordt gecomponeerd.
De serenade voor strijkers en pauken en de 'Musikalischer Spa' oftewel 'musikale grap' waarmee de cd afsluit zijn lichtere werken. De pauken verlenen aan het eerste werk een trots karakter, terwijl de strijkers heerlijk divertimenterende muziek maken. In het laatste, snelle deel van deze serenade klinkt de geest van Haydn door, met allerlei leuke muzikale vondsten, duidelijk door. De luisteraar op het verkeerde been zetten doen Mozart als geen ander in zijn 'muzikale grap', voor stijkers en twee hoorns. Deze laatste, die erg dankbare partijen spelen, geven aan de 'grap' iets rustieks, zeg maar boers. Het is een vrij lang werk, opgezet als vierdelige serenade en bedoeld als parodie op de minder capabele componisten waarmee Mozart in contact kwam. Het werk staat bol van de 'fouten', eenvoudige repetitieve melodietjes, onnodige herhalingen, nietszeggende (of wel ?) virtuositeit, eindes die veel te lang uitgesponnen worden, valse hoorns en moedwillig verkeerd geplaatste noten. En toch gaat achter de sluier van incompetentie de geest van een genie schuil, een componist die goed genoeg wist wat hij aan het doen was om zijn tijdgenoten subtiel in hun ondergoed te zetten.
Meer over Wolfgang Amadeus Mozart
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
