In zijn op één na laatste opera 'Die Zauberflöte' schildert Mozart samen met librettist Schikaneder een sprookjeswereld vol bizarre figuren en toverij. Ze gebruiken deze wereld om hun verhaal over de zoektocht naar wijsheid te vertellen, waarbij de linken naar de vrijmetselarij duidelijk zijn. Voor een regisseur is het moeilijk om het midden te vinden tussen die beide sferen. Deze dvd, een opname uit 1982, toont een productie van de Zwitser Jean-Pierre Ponelle, die daar grandioos in geslaagd is.
De strijd gaat tussen de wereld van de Nacht, waar de gelijknamige koningin heerst, en die van de Zon, waar Sarastro regeert. De verdwaalde prins Tamino krijgt van de koningin van de Nacht een portret van haar dochter Pamina, die door Sarastro ontvoerd werd. Tamino is onmiddellijk stapelverliefd en trekt samen met vogelvanger Papageno naar Sarastro's burcht om Pamina te redden. Sarastro onderwerpt beiden aan een reeks proeven, waarbij ze gaandeweg ontdekken dat hij niet de schurk is waarvoor de koningin hem verslijt. Tamino doorstaat de proeven met glans, trouwt met Pamina, en wordt de nieuwe heerser van het rijk van de Zon. Papageno slaagt niet, maar krijgt gratie en vindt zijn vrouwtje. Het rijk van de Nacht gaat roemloos ten onder.
Verschillende melodieën uit 'Die Zauberflöte' zijn wereldberoemd, zoals de aria's van Papageno, die Mozart bewust volks heeft gehouden. Die melodische eenvoud staat in schril contrast met bij voorbeeld de ouverture of de finale van het tweede bedrijf. Daarin grijpt Mozart terug op vormen uit de barok, met fuga's en koralen. Het meest tot de verbeelding spreekt allicht de muziek van de koningin van de Nacht, wiens stratosferische coloratuuraria's door elke sopraan gevreesd worden. Deze uitvoering verzamelt een indrukwekkende cast, waarin Edita Gruberova deze rol zonder enig probleem voor haar rekening neemt. Bij de andere zangers vallen vooral de mooie en heldere tenor van Peter Schreier (Tamino) en de schijnbaar bodemloze bas van Martti Talvela (Sarastro) op. Die zingt zijn langzame en edele muziek met een indrukwekkend en bijna eindeloos legato. Enkel in de bijrollen valt er soms wat aan te merken op deze sterbezetting. James Levine, aan het hoofd van de heerlijk spelende Wiener Philharmoniker, leidt de voorstelling met vaste hand, en is onmiskenbaar een dirigent die aandacht voor de zangers heeft.
De grootste kracht van de productie zit hem in het visuele feest dat ze biedt: deze 'Zauberflöte' zit vol toverachtige effecten, zoals de plotse scèneveranderingen wanneer de koningin van de Nacht verschijnt en vol charmante vondsten zoals de leeuwen die dansen wanneer Tamino zijn toverfluit bespeelt. Regisseur Ponelle toont zich behalve daarin ook een meester van de personenregie. De gesproken dialogen, waarin tegenwoordig vaak geknipt wordt, heeft hij bewust volledig gehouden. Op theatergebied haalt hij daarin het uiterste uit de zangers, zo dat die 'muziekloze' momenten moeiteloos overtuigen en de spanningsboog van de opera niet verbreken.
Van eind jaren '70 tot begin jaren '80 was deze voorstelling hét kassucces van het festival van Salzburg. Deze dvd toont klaar en duidelijk waarom: het is een feest voor oog en oor!
Meer over Wolfgang Amadeus Mozart
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
