De muzikale cultuur van het Franse hof was in de zeventiende eeuw uiterst invloedrijk, in die mate dat weinig barokke componisten, Frans of niet, aan de verleiding konden weerstaan om (dans)muziek te schrijven zoals die aan het hof van Versailles gespeeld werd. Wat de muziek van Couperin, Lully of Rameau zijn prestige verleende was dus niet in de laatste plaats het enorme cachet dat het Franse koninklijke hof aan hun muziek gaf. “Les Grandes Eaux de Versailles” is een term die sloeg op de velen fonteinen die in de tuinen rond het kasteel te vinden zijn. Tijdens wandelingen van de vorst en zijn entourage werden die fonteinen aangezet terwijl vanuit paviljoenen muziek weerklonk. De muziek die op zulke semi-publieke gelegenheden klonk, werd gecomponeerd door dezelfde hofcomponisten die ook muziek voor balletten, opera’s of meer kleinschalige gelegenheden schreven. Hoe zo een wandeling door de tuinen van Versailles moet geklonken hebben, daar probeert het platenlabel Alpha achter te komen met deze compilatie van Franse barokmuziek. De huidige opname is niet nieuw maar vertegenwoordigt een greep de platenbibliotheek die Alpha de laatste jaren opgebouwd heeft.
De cd evolueert geleidelijk van volkse muziek naar werken met een meer gedistingeerd, adellijk karakter. Zo opent deze cd met een verzameling contredansen en balletstukken van Estienne Moulinié (1599-1676) en gaat hij verder met drie volkse nummers (met obligate doedelzak zelfs!) uit de verzameling ‘Brunettes & Contredanses au XVIII siècle’ (Alpha 115). Sfeervol is dit zeker allemaal, dankzij de lenige fluitjes en het lichtvoetige slagwerk die dansen als ‘La Provencalle’ begeleiden of dankzij het bijna minimalistische ‘Combat de Piques’, met zijn spaarzame, korte ritmische fragmenten. Het meest opvallend is wel de ‘Air du Juif Errant’, een (namaak)joodse aria met Hebreeuwse tekst. Die aria wordt daarenboven op traditioneel joodse manier gezongen, met een apart rauwe, klagende stem die de gemiddelde luisteraar eerder met oosterse muziek dan met barok zal vereenzelvigen.
Met muziek van Jean-Philippe Rameau (1683-1764) en Jean-Baptiste Lully (1632-1687) zijn we bij bekender Frans repertoire aangekomen. De twee componisten maken hun opwachting met ballet-, opera- en dansmuziek, Lully bijvoorbeeld met een selectie uit zijn ballet ‘L’ile enchantée’ en Rameau met selecties uit de opera’s ‘Zoroastre & Zaïs’ en ‘Dardanus’. Ook hier overwegen echter vaak karakterstukken en effectenwerk. De ouvertures uit ‘Dardanus’ of Lylly’s ‘Psychée’ bezitten een stevige muzikale inhoud maar een stuk als de ‘Marche pour le Cérémonie des Turcs’ lijkt weinig meer te zijn dan een voorstelling van wat er in Versailles aan klein slagwerk in gebruik was. Lully’s ‘Chaconne d’Amadis’ is dan weer een rijk muziekstuk, dat het niet moet hebben van effectenwerk maar van de eerlijke lyriek van zijn melodieën.
De aria’s, zoals die uit de opera ‘Zoroastre & Zaïs’ worden bijna meer gedeclameerd dan gezongen, zoals dat in Frans barok operarepertoire ook de gewoonte was. Wat de muziek op die manier aan pure lyriek verliest, wint ze aan verstaanbaarheid en acteerkunst, vooral van bas-bariton Arnaud Richard. Het Franse barokke repertoire krijgt een behoorlijk gevarieerd overzicht met deze plaat, die een kleine honderdvijftig jaar dans- en operarepertoire omvat. Typerend Franse barokinstrumenten, zoals het alomtegenwoordige kleine slagwerk, de kleine fluitjes voor marsen en de hurdy-gurdy en doedelzak voor volkse nummers, zijn goed vertegenwoordigd. De energieke manier waarop deze stukken uitgevoerd worden valt altijd in de smaak. Ook al komen sommige afzonderlijke delen op muzikaal gebied wat licht over, de plaat als geheel bevat genoeg variatie om meermaals beluisterd te kunnen worden.
