Battista Guarini (1538-1612) behoort niet echt meer tot de grote Italiaanse renaissance dichters van de veertiende en vijftiende eeuw, daarvoor werd hij te laat geboren, maar hij mag, samen met Torquato Tasso (1544-1595), gerust tot de belangrijkste dichters van het cinquecento gerekend worden. Guarinis populariteit ging ook niet voorbij aan componisten uit zijn tijd. Drie van Guarini's tijdgenoten (Claudio Monteverdi, Luca Marenzio en Sigismondo d'India) waren slechts drie van de vele componisten die muziek zetten op de tekst van Guarini's enorm populaire tragikomedie 'Il Pastor Fido'. Hun drie versies van ‘Il pastor Fido’ worden naast elkaar geplaatst op deze cd, samen met enkele stukken door dezelfde drie componisten op tekst van de in de zestiende eeuw al 'klassieke' dichter Petrarca. Il Complesso Barocco en haar dirigent Alan Curtis, doorgaans beter bekend voor hun uitvoeringen van Händels opera's, staan garant voor stijlvolle, expressieve uitvoeringen.
Wie muziek verwacht als van Monteverdi’s 'Lamento della Nimfa' komt echter bedrogen uit. Het blijft namelijk in de eerste plaats het helder brengen van de tekst wat primeert bij deze werken. Subtiele veranderingen in de harmonie, onverwachte dissonanten of een voorzichtige polyfonie dienen louter om frappante passages en woorden te onderstrepen, waardoor vele passages als lange recitatieven overkomen. Voor de drie componisten is het dus zonder meer de tekst die voorrang krijgt op de muziek en vele passages - vooral dan in de zettingen van Sigismondo d'India' - komen puur declamerend over.
Dat wil niet zeggen dat deze muziek ontdaan is van schoonheid. Guarini's sensuele en vaak bewust dubbelzinnige dichtkunst krijgt een verzorgde en doorleefde uitvoering mee en wie de moeite neemt om de Italiaanse tekst te ontleden merkt hoe subtiel de drie componisten muziek en tekst naar hun hand kunnen zetten, om zo een extra betekenis aan Guarini’s woorden toe te voegen. Prachtige momenten van samenzang vindt men bijvoorbeeld in Luca Marenzio's kijk op 'Il Pastor Fido', waar een polyfonie van een ontwapenende eenvoud het pastorale karakter van de tekst onderlijnt. Muzikaal erg leuk is ook Monteverdis 'Or che'l ciel e la terra', met zijn virtuoze interludia voor de violen. Monteverdi blijkt van de drie componisten op deze cd trouwens het meeste gevoel voor het zuiver melodische aan de dag te leggen, onder meer ook in zijn zetting van Petrarca's 'Voi ch'ascoltata'.
Dit is een mooie uitgave, maar ook eentje die een aandachtige beluistering vergt. In de zettingen van Guarini’s tekst is poëzie namelijk net zo belangrijk als muziek en het blijft dus een noodzaak om een oog op de tekst te houden bij het beluisteren van deze cd. Dan pas valt het inlevingsvermogen van de uitvoerders op, en de theatraliteit en de sensualiteit van deze Italiaanse dichtkunst, op de grens tussen renaissance en barok.
