Meestal worden cd's opgebouwd rond één componist of rond een uitvoerder. Klavecinist Andreas Staier stelt op 'Hamburg 1734' echter het instrument dat hij bespeelt centraal. In 1734 construeert bouwer Hieronÿmus Albrecht Hass in Hamburg het klavecimbel waarvan Staier een exacte kopie bespeelt. De muziek die hij voor deze cd gekozen heeft, is dan ook, op één uitzondering na, afkomstig uit het Noord-Duitsland van de late zeventiende en de vroege achttiende eeuw. De uitzondering is de afsluiter van 'Hamburg 1734': een gloednieuw werk dat de Franse componist Brice Pauset speciaal voor deze opname heeft geschreven.
Wie ooit dacht dat een klavecimbel een instrument zonder veel klankvariatie is, zal na het beluisteren van deze cd zijn mening ongetwijfeld moeten herzien. Het immense kleurenpalet van dit instrument varieert van een fluisterzacht luitregister over warme mezzoforte-klanken tot de meest uitbundig zingende fortissimi. Staiers repertoirekeuze laat ook ruimte om dat allemaal in de verf te zetten. Zo zijn er de diep grommende bassen die het thema van Händels 'Chaconne', waarmee de cd opent, presence en kracht geven of de beide mineurfuga's – van Dietrich Buxtehude en Georg Böhm – nobel inkleuren. Aan de andere kant van het kleurenspectrum zit het scherpe, ietwat nasale register dat het snelle en ritmisch verrassende derde deel van Telemanns galante 'Ouverture Burlesque' een extra humoristische toets geeft. Behalve met die 'Ouverture Burlesque' is Telemann vertegenwoordigd met enkele delen uit twee orkestsuites, waarvan Staier een klavecimbelarrangement maakte: 'Hamburger Ebb und Fluth' en 'Alster-Ouvertüre'. In die laatste komt Telemann verrassend uit de hoek met het dissonante 'Concert van Kikkers en Kraaien' dat bulkt van onverwachte clusters. Ook de andere delen van de suites zijn beeldend opgevat. Dat gaat van de parafrase op de sonoor luidende Hamburgse beiaard, over een schets van het muzikale dorpsleven tot een dynamisch spectaculaire uitbeelding van eb en vloed. Veel minder extravert dan Telemanns muziek is de 'Pavana Lachrymae' van Heinrich Scheidemann. Deze steeds complexer wordende variatiereeks wordt dankzij het lieflijk tokkelende luitregister en dankzij Staiers rustgevende interpretatie een van de hoogtepunten van deze plaat. Als er al een compositie is die uit de toon valt, dan is het de 'Entreé' van Brice Pauset. Het is eerder een bizarre mix van hedendaagse technieken waarmee Pauset alle effecten van het klavecimbel wil verkennen, dan een muziekstuk met opbouw en dynamiek. Staier speelt het echter met zo'n overtuiging en perfecte timing, dat zo'n bezwaar algauw naar de achtergrond verdwijnt.
Met 'Hamburg 1734' houdt Andreas Staier de luisteraar bijna zeventig minuten lang in de ban met geniaal klavecimbelspel. Deze heerlijke plaat bevestigt eens te meer dat Staier zijn plaats aan de top verdient.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
