In het Dvorak-jaar (de Tsjechische componist stierf 100 jaar geleden) kan de muziekliefhebber een stroom verzamel-cd's met werken van deze man verwachten. Hiervan maakt Deutsche Grammophon gebruik om diens concerto voor cello en orkest op cd te zetten, met de Berliner Philharmoniker en cellist Misha Maisky. Maisky nam dit werk tezamen op met Richards Strauß' symfonische gedicht 'Don Quixote', zoals dat al eerder door grootheden als Mstislav Rostropovich gedaan werd. Dit is volledig live opgenomen, wat net dat ietsje 'meer' toevoegt aan de plaat.
Maisky demonstreert zijn absolute meesterschap in Dvoraks concerto. Van het intens lyrische tweede deel tot de grootse opening of de vinnige finale, deze Poolse cellist is duidelijk in topvorm. Maisky omspeelt de melodieën in het orkest met virtuoze versieringen, maakt zich los van de Berliner en doet zijn eigen ding wanneer dit nodig is. Maar hij smelt er dan ook weer heerlijk mee samen in passages met solo-instrumenten uit het orkest. Het concerto is werk van een rijpere Dvorak en niet alleen dankbaar voor solist maar ook voor orkest. Zo staat het werk vol met korte of langere solopassages, bijvoorbeeld in klarinetten of hoorns (die respectievelijk eerste en derde deel inzetten). Dit eerste deel vormt een waardige opening, met brede orkestrale inleiding, die het 'doek' opent voor Maisky. Dvorak roept doorheen het hele werk een landelijke oost-Europese sfeer op. Zo begint het tweede, trage, deel met een volkse melodie die zo uit een van zijn 'Slavische Dansen' had kunnen komen. Een donkere passage in het koper verstoort de rust, waarna de droevige melodie zacht wordt overgenomen door de cello die haar tot rust brengt. Het deel sluit even kalm af als het begonnen was. Het robuuste thema van de finale, met zijn marsritme, wisselt af met meer meditatieve melodieën en quasi-improvisatorische solo passages. De cello krijgt hier de kans om virtuoos tussen het orkest door te glippen, afwisselend hoofdthema en versieringen rond het orkest spelend.
Richars Strauß' mag dan wel nooit een concerto voor cello en orkest geschreven hebben maar in het symfonische gedicht 'Don Quixote' koos hij solo cello en altviool om respectievelijk Cervantes' dolende ridder en zijn wapenknecht Sancho Panza uit te beelden. Het stuk is in erg vrije variatievorm geschreven: in tien uitvoerig georkestreerde variaties die de lotgevallen van Don Quixote beschrijven worden de thema's die ridder en knecht uitbeelden steeds op een andere manier aangepakt. Strauß is een meesterlijk orkestrator en roept door middel van uitgebreid orkest de meest uiteenlopende taferelen op in zijn variaties: het geblaat van schapen, door koperblazers in variatie twee of een boeteprocessie in de vierde variatie bijvoorbeeld. Met de zevende variatie in het achterhoofd, waarin Don Quixote denkt dat hij door de lucht kan vliegen, is het niet moeilijk te achterhalen waar Hollywood-componisten hun inspiratie vandaan hebben gehaald. Strauß bespeelt doorheen het werk een heel palet aan rijke orkestklanken en varieert melodieën, plaatst ze tegenover of onder elkaar en wisselt orkest af met solo- of duo passages voor de twee solisten.
Dat deze cd een maatstaf wordt voor latere opnames hoeft niet betwijfeld te worden. Maisky en de Berliner zijn in topvorm in deze memorabele live opname van twee monumentale werken voor cello en orkest.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
