Baron Gottfried van Swieten (1733-1803) is de geschiedenis ingegaan in de eerste plaats als mecenas en vriend van Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en heel wat andere muzikale persoonlijkheden in het achttiende-eeuwse Wenen. zijn interesse in muziek beperkte zich echter niet exclusief tot zijn eigen tijdgenoten: van Swieten bezat een tamelijk uitgebreide bibliotheek barokmuziek waarin werken van Johann Sebastian Bach en Georg Friedrich Händel een belangrijke plek innamen.
Mozart kende slechts een fractie van wat vandaag de dag van Bach gekend is maar de werken hij in de kring rond Gottfried van Swieten leerde kennen, bewonderde hij enorm. Het was Mozarts dusdanige kennismaking met barokmuziek die zorgde voor een herorkestratie van Händels 'Messiah' die vandaag de dag nog steeds af en toe gespeeld wordt en die ook resulteerde in bewerkingen van fuga's uit Bachs 'Kunst der Fuge' en 'Das wohltempiertes Klavier' voor strijktrio en -kwartet. Van strijktrio naar klarinettrio is het maar en kleine stap en het zijn Mozarts Bach-bewerkingen die het uitgangspunt vormen van deze cd van klarinettiste Sabine Meyers Trio di Clarone. Die worden aangevuld met enkele van Mozarts eigen (gelegenheids)composities voor klarinet, een duo van Bachs zoon Carl philip Emanuel, enkele Bach-bewerkingen van de hedendaagse Engelse componist Harrison Birtwistle en arrangementen van twee Franse suites van Bach.
Mozart voorzag Bachs fuga's van langzame inleidingen die hij zelf componeerde in wat hij aanzag voor Bachs barokke polyfone stijl. Het resultaat is een combinatie van stijlen tussen Mozarts heldere lijnvoering en Bachs contrapunt. De vier resulterende 'Adagio und Fuga's' op deze plaat worden vlotjes en zelfs vrij snel uitgevoerd, met behoorlijk wat muzikaal reliëf. Accenten, dissonanten en zo meer komen uitgesproken tot uitdrukking en het trio steekt ook een duidelijke 'forte' dynamiek hier niet weg. De snellere dansen uit Bachs Franse suites, de 'Gigues' en 'Bourées' in het bijzonder bezitten alle briljantie en virtuositeit die ze op klavecimbel ook bezitten.
Het trio wisselt van bezetting maar bestaat doorgaans uit klarinet, bassethoorn en basklarinet. Sabine Meyer beperkt zich grotendeels tot het spelen van bassethoorn, een instrument tussen klarinet en basklarinet in dat in de achttiende eeuw populair genoeg was maar sindsdien wat in onbruik is geraakt. Het 'Adagio' KV617, oorspronkelijk voor glasharmonica is een van Mozarts laatste composities en eentje dat sindsdien eindeloos voor verschillende combinaties van instrumenten bewerkt is. Hier wordt een versie voor bassethoornduo voorgesteld en met een rustige bescheidenheid uitgevoerd.
Altijd mooi zijn bewerkingen van koraalpreludes van Bach en Harrison Birtwistle is zeker niet de eerste twintigste-eeuwse componist die zich ertoe liet verleiden om zulke koraalpreludes voor moderne instrumenten te bewerken. De zachte sonoriteit van een klarinettrio past echter uitstekend bij de ingehouden plechtige sfeer van een koraal als 'Wer nur den lieben Gott lässt walten' of een koraalvoorspel op 'Jesu meine Zuversicht'.
Authentiek is deze cd natuurlijk allesbehalve maar origineel des te meer en het concept van Mozarts muziek voor klarinettrio aan bewerkingen van Bach te koppelen is lang niet zo banaal als het klinkt. Het zorgt voor een hele reeks frisse interpretaties van bekende en minder bekende werken van Bach, gaande van Mozarts classicistische Bach-arrangementen tot de devote koraalbewerkingen van Birtwistle.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
