Paul Lewis, de krachtpatser. Zijn onlangs voltooide Beethoven-integrale, waarmee de pianist een deel van de internationale muziekpers verblufte, zit er nog maar op, of Lewis komt al op de proppen met een nieuwe Schubert-opname, die hij wijdt aan werk dat hij niet eerder opnam voor Harmonia Mundi. In 2003 was de toen nog onbekende pianist bij het label immers begonnen met onder meer het interpreteren van Schubers laatste drie sonates en momenteel laat Lewis zijn liefde voor Schubert schijnbaar opnieuw spreken. Deze opname kadert echter in een andere context, met name de mooie 'Initiales'-serie, door Harmonia Mundi in het leven geroepen om het brede publiek in contact te brengen met een bepaalde muzikant uit hun cataloog. Die eer viel alleen de bekendsten te beurt: Alexandre Tharaud (klavier), Isabelle Faust (viool), Emanuelle Bertrand (cello) en dus ook Paul Lewis. Het voordeel is niet alleen de lage kostprijs en de mooie vormgeving, maar bovenal het feit dat oudere, amper te vinden opnames op deze manier opnieuw te koop worden aangeboden. Zo kan men voor een zacht prijsje twee pianosonates horen uit de integrale Beethovencyclus, naast muziek van Schubert, bijna tien jaar geleden opgenomen door Lewis, en zelfs obscure Liszt-uitvoeringen. De grotere noemer waaronder deze opname verscheen, met name 'Sonata', zal niemand verbazen, want met maar liefst vijf sonates over twee cd's verspreid, staan beide schijfjes mooi vol.
Om te beginnen koos men Lewis' versie van Beethovens achtste pianosonate, de beruchte 'Pathétique'. Dat is een bijnaam die men aan iemand als Lewis beter niet had meegedeeld. Uit zichzelf heeft de Brit immers al de neiging om bepaald repertoire heel zwaar op te vatten, wat toch opvallend is voor iemand die zich een leerling van de immer evenwichtige Alfred Brendel noemt. Deze 'Pathétique' klinkt eigenlijk niet uitgebalanceerd genoeg en ondanks de uistekende opnamekwaliteit, geeft Lewis bepaalde "tragische" lijnen onmiskenbaar teveel nadruk. Anders dan bijvoorbeeld Jan Vermeulen of Ronald Brautigam, die op historische instrumenten voor bevlogen, rechtlijnige Beethoven-uitvoeringen kiezen, toont Lewis zich hier als iemand die nog extra wil dramatiseren. Daar vraagt het werk echter niet om. Zijn meer heldere vertolking van de vijfentwintigste sonate ('Alla tedesca'), is daarom ook beter genietbaar, hoewel Lewis ook hier nadrukkelijk naar doorzichtigheid zoekt. Anders dan in zijn schitterende opname van Beethovens pianoconcerti, gaat het concretiseren van elk nootje hier gedeeltelijk ten koste van een magisch, quasi mythisch gevoel.
Ook in Schubert valt de hang naar duidelijkheid erg op. In Beethovens 'Diabellivariaties' werkte dat gegeven bij Lewis bijvoorbeeld uitstekend, maar in Schubert is de pianist helaas te weinig fantasievol. Twee van de drie latere sonates krijgen hier een behoorlijk brute uitvoering te verduren. Er worden weliswaar duidelijke keuzes gemaakt, maar die gaan te vaak ten koste van een overheersend gevoel van melancholie. Het latent gevoelsmatige dat andere Schubertinterpreten schitterend kunnen openbaren en dat Lewis' in zijn recente opname van het 'Schwanengesang' met Mark Padmore wist aan te raken, ontbreekt grotendeels bij deze oudere uitvoeringen uit het begin van vorig decennium. Tot slot bevat deze dubbelcd ook nog Liszts 'La lugubre gondole' (waarvan de titel wordt bekrachtigd met een donkere lezing) en de welbekende 'Sonate in B'. Ook deze heeft Lewis als een monumentaal huzarenstuk aangepakt, met doorgedreven schakeringen waarin het alweer te ver zoeken is naar matiging. De uitvoering is misschien erg "hedendaags", in die zin dat de emoties krachtig uit de piano worden geramd, maar melomanen die houden van een meer stoïcijnse aanpak, hebben verschillende, meer integere alternatieven.
Over Lewis' cyclus pianosonates van Beethoven kan dus gediscussieerd worden, en helaas ontbreken hier de prachtige pianoconcerti aan de zijde van Jiri Belohlávek. In Schubert en Liszt weet de pianist evenmin echt te overtuigen, hoewel zijn duidelijk afgelijnde pianistieke discours zeker een bepaald publiek zal bevallen. Deze degelijke uitvoeringen zijn daarom zeker niet te mijden, maar evenmin echt aan te prijzen.
