Het traject dat violist en dirigent Jaap van Zweden op dit moment aflegt, laat zich min of meer vergelijken met dat van wijlen Charles Munch. Allebei bereikten ze het toppunt van hun roem als hoofd van de Boston Symphony Orchestra, nadat ze de viool hadden ingeruild voor het dirigentschap. Munch behoort echter tot de dirigenten wiens naam nimmer zal vergeten worden. Dat heeft vooral te maken met wat hij betekent heeft voor de Franse muziek van de 20e eeuw, en dan vooral voor de verspreiding daarvan in de Verenigde Staten. Debussy en Ravel stonden heel vaak op Munch's affiche, naast mensen als Franck, wiens schitterende symfonie recent op dvd verscheen.

Munch, zelf afkomstig uit de Elzas, staarde zich echter niet blind op de muziek uit zijn thuisland. Hoewel hij een prominente rol heeft gespeeld in de uitvoeringen van werken van Messiaen, Dutilleux en Honneger, deed hij ervaring op als concertmeester bij het Leipziger Gewandhausorchester onder leiding van achtereenvolgens Wilhelm Furtwängler en Bruno Walter en is zijn achtergrond dus Duits getint. De resultante van zijn gemengde roots was dat Munch, door aristocratische dames op leeftijd ook wel "le beau Charles" genoemd, zowel met de Germaanse als met de Romaanse repertoire perfect overweg kon. Zijn uitvoeringen van het grote romantische repertoire gelden tegenwoordig nog steeds als standaard, die men kan afwegen tegen hoe moderne dirigenten deze muziek aanvatten.

Deze dvd met muziek van Wagner, Franck en Fauré kadert in een groter project van ICA Classics, waarin men de komende jaren heel veel materiaal van Munch ter beschikking van de geïnteresseerde liefhebber wil stellen. Heel lang bleven uren archiefbeelden immers onbereikbaar – zelfs voor onderzoekers, zo wordt beweerd – maar nu de legale kwesties uitgepraat zijn, biedt ICA de muziek aan op dvd. Zeker is dat uitgaven als deze eigenlijk specialistenvoer zijn. De geluidskwaliteit, die nogal monochroom is, doet niet vermoeden dat beginners in de klassieke muziek spontaan naar een dvd als deze zullen grijpen. De klankweelde ligt immers een stuk minder voor het grijpen en van Munch's keuzes in ritme, dynamiek en thematische aanpak voelt men zich tegenwoordig gauw vervreemd. In Franck komt Munch bijvoorbeeld aanzetten met enkele ongebruikelijk snelle tempi, waardoor de luisteraar het gevoel kan krijgen dat de dirigent de partituur niet tot zijn volle wasdom laat komen.

In de fragmenten uit 'Die Meistersinger von Nürnberg' laat Munch de muziek dan weer ongemoeid zijn beloop gaan. In plaats van de nu nog dikwijls uitvoerde ouverture, selecteerde de dirigent fragmenten uit het derde deel met een sterk melancholisch karakter. Daarvan is het niet zozeer de klankenrijkdom, als wel het intrinsieke drama dat Munch aan de oppervlakte brengt. Voortvloeiend uit de gepathetiseerde tradities van Walter en Furtwängler, siert het Munch echter dat hij niet kiest voor het affect waarmee hij eenvoudig had kunnen scoren. De keuze voor enkele strakke tempi in de meer lyrische passages bij Franck (dikwijls de meest Duitse onder de Franse romantici genoemd) strookt met diezelfde visie: de muziek voor zich laten spreken en niet verzanden in (toen al) symfonische clichés. Tel daarbij de niet minder dan uitstekende solisten op, en men heeft een ontroerende, boeiende versie in handen die het waard is te vergelijken met moderne standaarden, of met de mijlpaal-opname van Monteux een jaar nadat Munch dit concert speelde.

Als toemaatje presenteert ICA bovendien Fauré's 'Pelléas et Mélisande', hier gespeeld als orkestsuite. Dat dit tevens de enige opera is die Munch ooit zou opnemen, betekent dat de dirigent een zekere affiniteit moet hebben gehad met zowel Maeterlinck's thema als met de muziek. De geluidskwaliteit ligt hier echter lager, waardoor de finesses van Munch's genie verloren gaan. Wel blijft de warmbloedige partituur te genieten in een duidelijk erg transparante lezing.

Voor muziekliefhebbers die nog geregeld teruggrijpen naar Munch's referentie-opnames, is deze dvd een uitstekende aanvulling op de collectie. Verder bracht ICA ook Brahms, Ravel, Debussy, Beethoven, Haydn en Bruckner uit met deze dirigent en dit orkest, dus wie ook dat repertoire wil ontdekken in een uitvoering van twee generaties terug, heeft genoeg materiaal voor handen.

Meer over V/C


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.