De meeste klassieke cd-uitgevers stellen zich tevreden met een aardig cd-boekje van enkele pagina’s lang met daarin een beknopte uitleg over de componist en zijn muziek. Het label Glossa doet echter graag een extra moeite en dat kan niemand betwijfelen die de prachtig in boekvorm uitgegeven opnames van het Gesualdo Consort gezien heeft.
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) is in de eerste plaats gekend om zijn klaviermuziek en als grondlegger van de Noord-Duitse orgelschool, die doorheen het protestantse Europa uitgedragen werd door zijn leerlingen als Praetorius en Scheidt. Zijn minder vooruitstrevende vocale muziek neemt in hedendaagse beoordelingen een niet zo belangrijke plaats in. Dat moet in de zeventiende eeuw, toen vocale muziek publiekelijk gezongen werd maar klaviermuziek voor geborgen kring bedoeld was, precies omgekeerd zijn geweest. De tijd is dus rijp voor een integraal overzicht van Sweelincks vocale oeuvre en daarin spelen de vier boeken met Bijbelse 'Psalmen Davids' een grote rol.
De psalmen uit het gelijknamige Bijbelboek zijn door talloze componisten op muziek gezet maar Sweelinck is een van de enigen die ze allemaal onder handen nam. De vier-, vijf-, zes-, zeven-, en achtstemmige zettingen gebruiken geen Latijnse of Nederlandse teksten maar oud-Frans. De Geneefse psalter, een in metrische dichtvorm opgestelde vertaling van de Bijbel lag aan de basis van Sweelincks muziek. De huidige uitgave voorziet behulpzaam drie verschillende vertalingen, waaronder ook eentje door de Brusselaar Marnix van Sint Aldegonde (1540-1598), die het bekendst is als auteur van de tekst van het 'Wilhelmus'.
Sweelincks stijl is die van de zestiende eeuw en van de laatste generatie Vlaamse componisten. Recente vernieuwingen uit Italië, zoals de basso continuopraktijk en het gebruik van solopassages waren nog niet tot in de Hollandse Republiek doorgedrongen. De textuur is dus solide meerstemmig zoals bij Lassus of Palestrina maar de solistische bezetting van het Gesualdo Consort zorgt voor transparantie. Dat maakt duidelijk hoeveel Sweelinck van imitaties houdt en hoe sterk het melodische verloop van elke stem gespiegeld is aan dat van de andere stemmen. De psalmen variëren in lengte van minder dan een minuut tot een kleine tien minuten. Elke psalm wordt trouwens trouw voorafgegaan door de oorspronkelijke zestiende-eeuwse homofone koraalmelodie die erbij hoort.
Zelfs als het Frans van de psalmteksten niet altijd even goed verstaanbaar is (behalve in homofone passages) dan vindt de inhoud van de tekst zijn uitdrukking in de passend vrome, intrieste, vrolijke of plechtige manier van zingen. Exuberant zijn deze uitvoeringen niet maar variatie blijft subtiel aanwezig. De uitspraak van die Franse tekst is trouwens behoorlijk eigenzinnig maar daarvoor is ongetwijfeld een musicologische verklaring te vinden in de Zwitserse oorsprong van de Geneefse psalter of in de Retoromaanse traditie van het plaatsje Zuoz, waar de originele partituren van de psalmen teruggevonden werden.
De drie cd's waaruit de uitgave bestaat werden verder aangevuld met enkele losse composities, veelal voor orgel. Die tonen een bekender gezicht van de Hollandse componist, in het doordachte en vaak diepzinnige contrapunt dat tweehonderd jaar Duitse polyfone muziek lijkt aan te kondigen. Vaak werd voor orgelwerken gekozen die terugslaan op specifieke psalmmelodieën. Zo worden ze ook op cd geordend, met orgelvariaties die volgen op de psalmen waarop ze gebaseerd zijn.
Een unicum als deze uitgave (3 cd's plus wat neerkomt op een lijvig essay over Sweelinck en zijn muziek, allemaal prachtig in hard kaft ingebonden) mag een liefhebber van oude muziek houdt niet laten liggen. De majestueuze schaal waarop Sweelinck de ‘Davidspsalmen’ componeerde verdient in de eerste plaats al bewondering, net als het overkoepelende project om deze 153 psalmen uit te brengen, die vier boeken van in totaal een tiental uren muziek beslaan. En dankzij de prachtige uitvoering en een presentatie waar veel meer dan gemiddeld werk in werd gestoken, hadden Sweelincks psalmen zich moeilijk een knappere uitgave kunnen wensen!
