'In the Kingdom of Kitsch You Will be a Monster' is niet meteen de meest vanzelfsprekende titel en dat komt mooi uit, want dit album van het Noorse Shining klinkt ook alles behalve vanzelfsprekend. Zeker in vergelijking met de zo goed als zuivere, akoestische jazz van voorganger 'Sweet Shanghai Devil' is 'Monster' een drastische ommekeer naar meer elektronica- en rockelementen en vooral een machtige klankkleurenpracht. Waar bandleider Jørgen Munkeby (ex-Jaga Jazzist) zich op de vorige cd beperkte tot tenorsax en fluit gooit hij nu ook klarinet, gitaren, allerhande keyboards (van kerkorgel tot piano en celesta), accordeon, harmonium, geprogrammeerde drum en strijkers mee in de mix. Deze wervelende clash van instrumenten, allerhande geluiden en effecten die hij hier met zijn kwartet vastlegt, resulteert in een exuberant en gelaagd geluid. Hierdoor klinkt de plaat bij momenten als een echt producerwerkstuk waarbij één meesterbrein het werk van de andere musici in de studio naar zijn hand zet.
Hoewel fans van uitsluitend klassieke jazz hierdoor mogelijk zullen afhaken, is 'Monster' geen gezapig hap-slik-weg plaatje geworden. Daarvoor zijn er te veel bochten en klinkt Shining veel te "ongemakkelijk". Voornamelijk de rockgetinte tracks delen soms rake klappen uit. Hoekige thema's in een regelmatig veranderend arrangement domineren opener 'Goretex Weather Report', waarbij de zoemende keyboards en de beukende bas voor een onvervalste en frontale scheut industrial zorgen. 'Perdurabo' wordt gekenmerkt door een collageachtig geluid (van industrial tot een rijke klank met chansonsmaak), waarbij noise nooit ver af is. Loeiende gitaren en vervormde stemmen doen hier aan Mr. Bungle en FES denken, al worden muzikale haarspeldbochten vermeden.
Waar in de rocktracks de groep nog echt als een band overkomt, hebben de eerder op geluid gerichte tracks een hoog producergehalte. De manier waarop Munkeby en zijn kompanen de klanken hier in en door elkaar draaien getuigt van zowel smaak als verbeelding, want van gratuit geëxperimenteer is hier geen sprake. 'Romani' wordt overheerst door een mistige klarinetmelodie op een qua afkomst ondefinieerbare begeleiding. De heldere kleurtjes van celesta en vibrafoon die later toegevoegd worden, doen de muziek fonkelen als licht in een glitterbal. Het geluidstechnisch meesterwerkje is echter 'Magazine RWRK', waar het kwartet versterking krijgt van drie koperblazers en een percussionist. Door de klank van de blazers te vervormen en te oversturen, vervagen de verschillen tussen de verschillende instrumenten met een psychedelisch effect tot gevolg. Met toevoeging van o.a. strijkers en fluit, maar even gemakkelijk buisklokken of celesta ontstaat hier een klankpallet waarbij een regenboog hopeloos verbleekt.
'Monster' een jazzcd noemen zal moeilijker zijn dan bij 'Sweet Shanghai Devil'. Dat het album machtig mooi luistervoer is, zal veel gemakkelijker te verkopen zijn. En terecht.
Meer over Shining
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
