Hoelang duurt het om van een orkest behorend tot de nationale subtop een internationale klepper van formaat te maken? Sir Simon Rattle, inmiddels chefdirigent van de Berliner Philharmoniker, deed er met het City of Birmingham Symphony Orchestra achttien jaar over. Toen hij de sprong maakte naar de hoogste contreien van het muzikale firmament, liet hij een orkest achter dat ook na zijn vertrek haar status kon behouden. Tot op heden staan Rattle's opnames met de CBSO bovendien hoog aangeschreven, en dat niet alleen omwille van het doorzicht van de dirigent. Wie weet is hetzelfde verhaal zich op dit eigenste moment aan het voltrekken bij de Royal Liverpool Philharmonic, nota bene een orkest waarmee Rattle ooit als assistent-dirigent het land rond reisde. Met Vasily Petrenko trokken de Britten immers een beloftevolle dirigent aan, die weliswaar nog veel te bewijzen heeft. Hij profileert zich echter als iemand met een voorkeur voor het Russische repertoire, dat hij voor EMI de komende jaren in kaart zal brengen. Eerder was er al een opname van Rachmaninovs derde symfonie: een waarop het orkest de luisteraar niet kon laten geloven dat het Russische roots had. Voor deze registratie van Rachmaninovs tweede symfonie ligt dat echter anders. Hetzij omdat het werk meer bekend in de oren klinkt (en dus universeel erfgoed onder musici zou kunnen zijn), hetzij omdat het orkest in dit repertoire meer is kunnen groeien: duidelijk is hoe dan ook dat de Royal Liverpool Philharmonic Orchestra deze symfonie meer dan aannemelijk kan laten klinken.
De perceptie van Rachmaninovs muziek is altijd dubbelzinnig geweest, ook op het moment dat de componist nog leefde. Hij verkoos min of meer onder dwang andere oorden dan de USSR, maar werd in de Sovjet-Unie toch op handen gedragen omdat hij op uitheemse bodem bleef denken en schrijven in het kenmerkende Russisch-muzikale alfabet. Na de première wachtte de tweede symfonie echter geen triomftocht langs menig zaal, want tot ver in de jaren '90 van de 20e eeuw werd geklaagd dat het werk te lang was, de ideeën te weinig geconcentreerd en de taal te effectrijk. De feeërieke sfeer bevindt zich inderdaad mijlenver van de klassieke (romantische) symfonische gedachte vandaan, maar dat is precies een uitwas van de Russische gedachte die altijd in Rachmaninovs brein is blijven spelen. De kleuren die wild in het rond spatten, de meeldauw van matte melancholie in het openingsmotief, dat als een zucht uit Rachmaninovs pen moet gegleden zijn, ... Dit stuk zit tot de nok gevuld met gevoel enerzijds en een fascinatie voor symfonische resonanties en sonoriteiten anderzijds, en precies een verwondering over dergelijke, in de kern naïeve muzikale vaststellingen vertaalt zich naar Petrenko's uitvoering. Natuurlijk klinkt het London Symphony Orchestra onder Valery Gergiev gloedvoller en maakte Antonio Pappano in 2011 voor EMI al een mature en uitgekiende opname met zijn Orchestra dell'Accademia Nazionale di Santa Cecilia, dus wat heeft Petrenko nog toe te voegen? Spontaniteit, zo lijkt het, en intuïtieve explosiviteit misschien. Niets is gekunsteld bij de Royal Liverpool Philharmonic Orchestra: weliswaar solistisch iets minder overtuigend, maar over de hele lijn overweldigend strak.
Diezelfde bedwelmende lijn zetten orkest en dirigent overigens verder naar de symfonische toemaatjes op deze cd. De op Poesjkin-gebaseerde opera 'Alesko' in een beweging is niet een van Rachmaninovs partituren om uit het hoofd te leren, maar het obscure pareltje bevat enkele prachtige dansen die Petrenko hier uitlicht. Alweer is zijn aanpak er geen van uitgesproken detailwerking en evenmin spreekt er een verheven interpretatieve betekenis uit, maar wie heeft die nodig eenmaal men ontdekt hoe copieus Rachmaninov de instrumentengroepen elkaar ergens onderweg laat vinden? Deze ruim tien minuten muziek is de bekroning op een uitstekende opname, een reis door steppe en toendra op de cadans van een jonge dirigent die ideaal afgemeten verhalen ontspint uit schriftuur waarvan sommigen – onbegrijpelijk eigenlijk! – nog altijd beweren dat men er de schaar in zou moeten zetten.
