Sinds Richard Wagner in 1876 de Bayreuther Festspiele oprichtte is dit Beierse stadje het mekka van elke zichzelf respecterende Wagnerliefhebber. Andere bekende klassieke zomerfestivals – zoals bij voorbeeld Salzburg of Aix-en-Provence – wagen zich zelden of nooit aan opera's van de Duitse meester. Het hoeft dus niet te verbazen dat het festival van Glyndebourne, dat Mozart tot één van zijn centrale componisten rekent, opzien baarde toen het in 2003 een productie van Wagners 'Tristan und Isolde' programmeerde. Tijdens de herneming in 2007 werd deze succesrijke opvoering vastgelegd op dvd. De ietwat dromerige scenische realisatie hiervan werkt aanvankelijk wat bevreemdend, maar de muzikale uitvoering is van het allerhoogste niveau.
Centraal in de opera staat de onmogelijke liefde tussen de ridder Tristan en de Ierse maagd Isolde, die pas in de dood verenigd worden. In de documentaire bij de dvd verklaart regisseur Lehnhoff dat voor hem het contrast tussen donker en licht, tussen leven en dood centraal staat in de opera. Alles draait rond wat zich in het innerlijk afspeelt. Daarom schept hij een leeg,door zijn ronde en meerlagige vorm ietwat bevreemdend scènebeeld waarin de emoties tussen de personages centraal staan. De wederzijdse aantrekkingskracht tussen Isolde en Tristan is voor hem van in het prille begin –dus voor ze beiden een liefdesdrank drinken – aanwezig. Het sterkst is de portrettering van Tristans knecht Kurwenal, die mede dankzij Bo Skovhus' schitterende acteerwerk uitgroeit tot een hondstrouwe maar ietwat hulpeloze dienaar die met zijn energieke toewijding geen blijf weet. Minder geslaagd is de kostumering, die schippert tussen modernisme (Tristan in zijn sterfscène) en traditionalisme (koning Markes kostuum in het tweede bedrijf) en door die besluiteloosheid soms wat lachwekkend overkomt.
Dat de muzikale kant van deze dvd zo geslaagd is, is in de eerste plaats te danken aan het schitterende London Philharmonic Orchestra. In de handen van Jiri Belohlavek levert het een expressieve vertolking, die vooral uitblinkt door het uitgebreide dynamische palet en door de wondermooie solo's. Aan het hoofd van zijn orkest heeft Belohlavek zowel aandacht voor Wagners complexe harmonieën als voor de dramatische stuwing die dit lange werk nodig heeft. In de homogene cast zijn het vooral de warme, passionele Isolde van Nina Stemme en de flexibele, heldere Kurwenal van Bo Skovhus die een vermelding verdienen. Tenor Robert Gambill begint ietwat aarzelend aan zijn vertolking van Tristan, maar vanaf het liefdesduet in de tweede akte – waarin zijn donkere, baritonale kleur opvalt – krijgt hij meer controle over zijn stem. Hier bloeit hij helemaal open, om uiteindelijk in zijn grote monologen in het derde bedrijf voor beklijvende, expressieve momenten te zorgen.
Deze dvd is een uiterst boeiende kijkervaring, die toont waarom deze productie zo gelauwerd werd. Een mooie bonus geven de extra's, waarin niet alleen zangers en regisseur een korte visie op het werk geven, maar waarin ook een interessante musicologische analyse van Wagners complexe partituur aan bod komt. Een aanrader!
Meer over Richard Wagner
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
