Een goeie twintig jaar geleden werd Lorin Maazel gecontacteerd door het label Telarc met de vraag of hij een orkestrale suite kon puren uit de zestien uur durende opera 'Der Ring des Nibelungen'. Oorspronkelijk stond de Frans-Amerikaanse dirigent nogal weigerachtig tegenover het voorstel, maar op aandringen van een van Wagners nakomelingen besloot Maazel het toch eens te proberen. Drie pogingen later was er 'The Ring without Words', een bijna tachtig minuten durende samenvatting van wat er muzikaal allemaal in de ringcyclus gebeurt. In een kort interview bij deze dvd geeft Maazel zelf te verstaan dat deze synthese niet als substituut kan dienen voor de vierdelige opera zelf. Wel is het, aldus Maazel, een ideale introductie tot de inhoudelijke rijkdom van de muziek en kan het, als eerste kennismaking met de thema's, zeker enthousiasmerend werken. Betekent dit dat de doorwinterde muziekliefhebber aan 'The Ring without Words' niets heeft? Absoluut niet, want voor zestien uur opera kruipt men nu eenmaal niet wekelijks in de zetel. Hoewel het origineel deze samenvatting zonder twijfel overstijgt, heeft Maazel in nog geen anderhalf uur prachtig weten te vatten hoe interessant en mooi Wagners langste partituur is.
De originele opname van 'The Ring without Words' dateert van 1990 en inmiddels ontsproten er reeds soortgelijke projecten, met titels als 'Wagner without Words' of 'The Ring: An Orchestral Adventure'. Dat betekent in ieder geval dat er een publiek bestaat voor een dergelijke synthese. Dat blijkt tevens uit de quasi volle zaal waarvoor Lorin Maazel in 2000 nog eens zijn ingekorte 'Ring' uitvoerde, ook nu weer aan de zijde van de Berliner Philharmoniker. Dat orkest kan putten uit een enorm bastion hoornisten, wat alleen al voor de meerlagige, briljante introductie op 'Das Rheingold' een absolute must is. Ook de schitterende houtblazers, met klarinet, hobo en dwarsfluit voorop, leveren hier schitterend werk in enkele verstilde passages. De trompetten zijn niet minder overtuigend, hoewel de kopers in het algemeen soms teveel bibberen. De warme strijkersklank kan die van de Wiener dan weer niet evenaren, maar de gestrenge souplesse van bijvoorbeeld de bassen en de celli past de muziek van Wagner als gegoten. Maazel betoont zich tussen deze topmusici een autoritair heerser, met af en toe een kwaaie blik richting musici die noten verkeerd intoneren. De vraag is of een dergelijke gestiek op een dvd-registratie thuishoort.
In het algemeen kan men overigens stellen dat de beelden op deze dvd niet verheffend werken. De regie is honderd procent standaard en af en toe leiden de te snel bewegende beelden zelfs gewoon af. Gelukkig maakt de schitterende muziek alles goed. Maazel, die zelf geen noot wilde toevoegen aan Wagners cyclus en het dus volledig bij knip- en plakwerk heeft gehouden, kent de originele partituur duidelijk goed genoeg om een spanningsvolle, interne lijn uit te bouwen. Natuurlijk gaat er bij deze synthese veel verloren (Maazel heeft bijvoorbeeld bijna niets van 'Siegfried', het derde deel van de Ring, overgehouden), niet in het minst de tekst of de ontroerende vocale partijen, maar door de 'Ring' op te vatten als een doorgecomponeerd symfonisch gedicht, wordt de luisteraar die houdt van Wagner ook onherroepelijk meegesleept. Alleen al daarom hoort men het bestaansrecht van dit schijfje niet in twijfel te trekken. Dit is kortom geen cruciale opname, maar wel een waarin veel ontroering en muzikale rijkdom schuilt.
