In 1983 stichtte dirigent Ivan Fischer het Budapest Festival Orchestra en sindsdien is dit een van 's werelds gerenommeerde orkesten. Vorig jaar tekende hij met dit orkest een contract bij het relatief kleine Nederlandse label Chandos en onder dit label brengen dirigent en orkest werk van Tchaikovski: diens vierde symfonie en de fantasieouverture 'Romeo en Juliet'. En met een cd als deze bewijst Fischer meteen dat muziek die bij kleine labels uitgegeven wordt helemaal niet minderwaardig hoeft te zijn.
Tchaikovski wordt vaak bekritiseerd omwille van het eerder bombastische karakter van veel van zijn orkestwerken. Fischer beweert geenszins het tegendeel, maar hij gebruikt dit bombastische met veel effect om alle orkestrale registers van zijn orkest open te trekken. Elke mogelijke dynamische nuance, van teder en nauwelijks hoorbaar tot net niet pijnlijk luid wordt met veel effect gebruikt. Van bij de grootse opening van de symfonie wordt de luisteraar getroffen door de kracht van koperblazers en slagwerk. Het noodlotsmotief; dat de hele symfonie domineert, met zijn snelle herhaalde nootjes wordt haarscherp gespeeld, of het nu in de strijkers, trompetten, hoorns of trombones zit. Fischer wisselt zwierig af tussen kracht en dramatiek enerzijds, en melancholisch gedagdroom anderzijds. Er is duidelijk nogal wat aandacht gegaan naar het elegante, 'Weense' karakter van sommige passages in Tchaikovski's muziek. Fischer vergelijkt diens muziek met het werk van Tolstoi, met zijn westerse verfijning enerzijds, en oosterse passie anderzijds. En net die – toegegeven, soms erg clichématige – sterke afwisseling van het brutale noodlot met de elegantie van wat erna en ervoor komt maakt deze symfonie interessant. Zo komt bijvoorbeeld het zuchtende tweede thema uit het eerste deel, met zijn vallende figuurtjes in de houtblazers, echt tot leven. Doorheen zowel symfonie en ouverture toont Fischer de luisteraar precies wanneer en waarnaar hij moet luisteren, dankzij een perfecte balans op gebied van tempo, instrumentatie of articulatie. Dit geeft Tchaikovski's vierde symfonie knap gestalte en maakt een beluistering noch inspannend, noch vervelend.
Voor wie dit revolutionaire orkest uit Budapest nog niet kent vormt deze cd een prachtige kennismaking. Fischer bespeelt zwierig een heel scala aan emoties, mijdt het theatrale, het dramatische niet, en levert zo een fantastische plaat af. Warm aanbevolen!
Meer over Piotr Ilyich Tchaikovski
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
