Nicola Antonio Porpora blijft een van die vergeten barokcomponisten uit de geschiedenis maar tijdens zijn lange leven genoot hij een aanzienlijke faam, eerst als rivaal van Georg Frederic Händel in Londen en vervolgens, tot aan zijn dood in 1768, als hofcomponist in Wenen en Napels. De drie 'Notturni der i Defunti' op deze cd zijn volstrekt onbekende werken. Ze werden pas in de jaren zeventig herontdekt en hoewel de titel van de werken - 'nocturnes' – eerder een serenade of ander ontspannend werk doet vermoeden, zijn het in werkelijkheid religieuze composities, geschreven voor Allerzielen en vandaar de volledige titel 'noctures voor de doden'. Op deze plaat worden ze afgewisseld met twee 'sinfonia's' voor strijkers van Porpora's jongere tijd- en Napolitaanse stadsgenoot Nicola Fiorenza.
Of die afwisseling geslaagd is, dat staat open voor discussie: enerzijds wordt de spanning van de 'notturni' – die trouwens muziek bevatten op enkele van de meest bewogen teksten in de katholieke liturgie – gebroken door ze af wisselen met twee luchthartige 'sinfonia's'. Anderzijds is Porpora's muziek ook eerder lichtvoetig en vormen Fiorenza's instrumentale werkjes zo een even elegante aanvulling. Een goed voorbeeld van Porpora's goed gehumeurde muziek is het 'Lezzione II' uit de tweede 'Notturno', een gracieuze sopraanaria met obligate vioolsolo begeleidt een veel meer dramatische tekst die de sterfelijkheid van de man en het onontkoombare van de dood in ogenschouw neemt. In dit opzicht is Porpora's muziek typisch voor de Italiaanse rococo, met zijn nadruk op het elegante en het welluidende. In deze uitvoering worden de dramatische momenten, zoals een ijzingwekkende tremolo op het woord 'graf', dan ook niet echt in de verf gezet. De elegantie van de uitvoering charmeert dan weer wel in de twee instrumentale composities. Fiorenza's 'Sinfonia a Violoncello solo' is het soort van virtuoos concerto grosso waarbij de strijkers op gelijke voet met de solist behandeld worden. Cellist Marco Testori voert zijn muziek met veel verve maar uiterst accuraat uit. In de snelle dele hoor je elk nootje afzonderlijk – geen kleine prestatie met de vele razendsnelle arpeggio's die zijn partij rijk is.
De zangers zingen volledig zonder vibrato, al kost dit vooral alt Romina Basso soms hoorbaar moeite. Dit maakt dat sommige aangehouden noten, ook bij sopraan Monica Piccinini soms wat vlak gaan klinken. Daartegenover staat dan wel een frisse en heldere uitvoering, vooral in de sopraansolo, die doorgaans heel verstaanbaar blijft. Het koor bezit een mooie balans en brengt enkele knappe effecten, zoals de polyfonie in het laatste deel van de eerste 'notturno', goed naar voren. Bovendien draagt hun slanke klank veel bij tot de elegantie van deze muziek. Jammer genoeg heb je nooit echt het gevoel dat de zangers de tekst werkelijk beleven. Zelfs uiterst dramatische zinnen uit de tekst worden op een nogal doordeweekse – maar wel erg verzorgde en charmante – manier gezongen.
Al is dit niet altijd de meest onvoorspelbare muziek, toch bevatten Porpora's 'Notturni' erg mooie en dramatische momenten die, samen met de knappe uitvoering, de cd best de moeite maken.
Meer over Nicola Porpora
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
