Wat men ook moge denken van Messiaen, hij is zonder twijfel een van de meest invloedrijke componisten van de 20ste eeuw geweest. In de vroege jaren '50 heeft hij de aanzet gegeven tot het serialisme en in de jaren '70 was zijn compositieklas het vruchtbare klimaat voor de totstandkoming van het spectralisme. Bovendien zien de minimalisten in Messiaen een voorloper van hun eigen stijl. Het is duidelijk Messiaens muziek een knooppunt is van verschillende invloeden en strekkingen. Maar denk nu niet dat zijn muziek een allegaartje is van verschillende stromingen, samengebracht op een verschrikkelijk rationele en complexe wijze. Het tegendeel is waar: Messiaens muziek straalt een schoonheid uit met een uitzonderlijke beheersing. Zijn muziek is daardoor zeer herkenbaar en voor velen onmiddellijk herkenbaar als ... Messiaen!
Zijn werk 'Eclairs sur l'au-delà' is daarop geen uitzondering. Het klankraffinement, de kleurrijke harmonieën, de spitse vogelzangen, de kenmerkende ritmiek: alles is even vakkundig als overweldigend. Alleen de opening al: grootste, statige akkoorden met warme, kleurrijke harmonieën. In het tweede deel worden deze trage akkoorden afgewisseld met vinnige fluitsolo's en het derde deel is dan ritmisch en uitbundig met een kleurrijke orkestratie vol contrasten. Zo bouwt Messiaen een compositie op die de meest uiteenlopende emoties uitdrukt. Het zesde deel is dreigend indrukwekkend, terwijl in het negende deel alle mogelijke vogelzangen gecombineerd worden tot een levensechte wirwar van vogels die druk in de weer zijn. Het achtste deel is een meesterwerk op zich met een grote variëteit van ideeën geschraagd door een duidelijke vorm. En wie mocht twijfelen of in de 20ste eeuw ook werken zijn geschreven met een sensuele klankrijkdom kan zich laten overtuigen door het vijfde deel, dat van een hemelse schoonheid is met 'eenvoudigweg' een melodie en begeleidende akkoorden.
Maar ook de bijzonder geslaagde uitvoering brengt deze kwaliteiten van Messiaens muziek duidelijk naar voren. De interpretatie door Simon Rattle en de Berliner Philharmoniker is meer dan kundig vakmanschap, dit orkest heeft een schitterende klank dat het een plezier is om hen te beluisteren. En zo'n orkest dat zulk een schitterende muziek speelt...
Meer over Messiaen
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
