Het London Symphony Orchestra heeft al enkele jaren lang zijn eigen reeks cd's waarop zij live-opnames uitgeven van concerten die ze dat jaar gespeeld hebben. Op deze cd dirigeert Bernard Haitink de zevende symfonie van Beethoven en diens tripel concerto voor viool, cello en orkest.
Beethovens zevende is veruit de meest bucolische en energieke van al zijn symfonieën. De meeste delen, zelfs het - niet echt - trage deel, worden ondersteund door strakke ritmische formules. Die aanpak geeft de zevende iets opzwepend, zeker in de hoekdelen, die met een bruuskheid op de luisteraar afkomen die typisch is voor Beethoven. De symfonie werd bij zijn première dan ook zowel opgehemeld als verguisd, en dit laatste vooral door critici die haar te modern en te pijnlijk voor het oor vonden.
Het tripel concerto is Beethovens minst bekende werk in het concertante genre. De ongewone bezetting en het weinig revolutionaire karakter van de muziek verklaren misschien waarom het de aandacht van muziekliefhebbers wat is misgelopen. Toch is het een volwaardig concerto, Weens en charmant. Het werd geschreven voor een privé-concert waarbij Beethovens leerling en mecenas aartshertog Rudolph aan de piano zou zitten. Rudolph was een enthousiaste amateur maar geen virtuoos en dat verklaart de relatief gemakkelijke pianopartij, en de veeleisende andere partijen, die wel voor beroepsmuzikanten werden gecomponeerd.
Meteen bij de eerste noten wordt duidelijk dat Haitink van deze zevende niet de interpretatie van een 'grand old man' wil maken, integendeel zelfs. Beethovens zevende symfonie heeft zelden, zeker niet bij Haitink zelf, zo energiek en snel geklonken. Dat wordt duidelijk in de inleiding tot het eerste deel, waar stevige, directe accenten de verder vloeiende melodielijn krachtig doorbreken. Van diep in de tijd spelen en akkoorden breed uitsmeren is hier dan ook geen sprake. Ook in het snelle eerste deel blijft die krachtige trend zich aanhouden. Heldere pauken en stevige blazers houden een scherpe cadans in dit ritmische deel. Wat een snel tempo Haitink verkiest wordt pas duidelijk in het scherzo. Dit derde deel werd zelden zo snel gespeeld, maar hoewel het even wennen is, verliest de opname niets aan detail of fijngevoeligheid. Maar de bekroning van zowel symfonie als opname is het vierde deel, een van de meest opwindende die Beethoven ooit schreef en hier met zoveel overtuiging en energie gespeeld dat je als luisteraar bijna achterover valt. Vooral de manier waarop orkest en dirigent spanning opbouwen naar het slot van het deel, naar de laatste herhaling van het mars-thema toe is op duimen en vingers van af te likken. Terwijl je in de overige delen soms heimwee krijgt naar andere opnames, vooral dan die van Roger Norrington met de London Classical Players, kan je alleen maar genieten van de kracht die het laatste deel hier meekrijgt. Weinige opnames doen beter dan dit.
In het tripel concerto is deze frisse aanpak een beetje minder sterk doorgevoerd. Maar het werk is met dezelfde fijnheid en grondigheid aangepakt. Bovendien wint het bijzonder veel van de kwaliteit van de solisten, die hier qua ideeën en aanpak duidelijk op dezelfde lijn zitten. Violist Gordan Nikolitch en cellist Tim Hugh voelen elkaar perfect aan wat frasering en articulatie betreft en kunnen gelijklopende frases als één man aan elkaar doorgeven. Ook de kleine pianopartij wordt door Lars Vogt met charme uitgevoerd. Wat aan muzikaal reliëf een beetje ontbreekt in de eerste twee delen wordt goedgemaakt in het laatste, een gestileerde polonaise. De twee strijkers meten zich bij momenten een ruwe, mooie klank aan die goed past in de sfeer van deze Poolse boerendans.
Dit is een erg mooie en vooral verrassende opname. Beethovens zevende klinkt direct en eigenzinnig als Beethoven zelf maar dankzij de kwaliteit van het orkest gaat geen enkele fijne nuance verloren, ondanks de snelle tempi en de grove penseelstreken waarmee Haitink soms durft te werken. Het tripel concerto wordt dan weer op een hoger niveau getild door de grote kwaliteit van de drie solisten.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
