Amsterdam kende in de jaren zeventig een levendige free-jazzscène. De bekendste vertegenwoordigers van die scène, Misha Mengelberg, Han Bennink en Willem Breuker, verwierven zelfs faam tot ver buiten de landsgrenzen. Dat in diezelfde periode ook pianist/klarinettist Kees Hazevoet de podia van de lage landen onveilig maakte met geïmproviseerde muziek weet bijna niemand meer. Hazevoet is een nobele onbekende in de jazzgeschiedenis en dat zal niet in de laatste plaats te wijten zijn aan de geringe verspreiding van zijn platen. Van 'Pleasure', Hazevoets debuut uit 1970, werden bijvoorbeeld maar 250 exemplaren geperst. Deze plaat verschijnt nu opnieuw in de 'Unheard Music Series' van het Amerikaanse label Atavistic. Na 35 jaar kan de gemiddelde luisteraar dus eindelijk kennis maken met de opwindende free-jazz van Hazevoets kwartet.
'Pleasure' opent met 'Moving Lady'. Een rustige intro van bassist Arjen Gorter gaat vooraf aan het even dramatische als primitief klinkende thema van de compositie. De luisteraar waant zich getuige van een Spaanse bloedprocessie, waarbij het heiligenbeeld begeleid door opzwepende ritmes en een met veel vibrato geblazen aankondiging door de straten wordt gedragen. De muzikanten zetten hier gelijk de toon voor de hele plaat. Bas en drums (gespeeld door de legendarische Zuid-Afrikaan Louis Maholo) vuren elkaar aan waardoor er een gespannen, broeierige sfeer ontstaat, terwijl de klarinet van Hazevoet en de altsaxofoon van Kris Wanders de grenzen van de harmonieën opzoeken. Al gauw ontspoort het wankele evenwicht en gaan de instrumenten hun eigen weg. De ritmesectie zorgt voor een intense ondergrond waarop de schrille klarinet en de hortende saxofoon een strijd uitvechten. Hazevoet ruilt zijn klarinet vaak en graag in voor de piano die hij haast furieus bespeelt, daarmee Wanders' sax naar de hogere registers dwingend, waardoor de toch al intense spanning nog verder wordt opgevoerd. De traditionele terugkoppeling naar het aanvankelijke thema krijgt in 'Moving Lady' eerder een wrang dan een bevrijdend karakter, omdat klarinet en sax hier nog minder dan in de aanvankelijke aanhef op zoek lijken naar harmonie.
De twee andere composities 'What happens' en 'All There' zijn veel minder volgens een herkenbare structuur opgebouwd. Het is hier telkens Hazevoet (zowel op piano als op klarinet) die schijnbaar rustig de toon zet voor de steevast ontsporende improvisaties van het kwartet. Een razende bas, schreeuwende sax, een hamerende piano en een vaak contrasterend rustige klarinet, aangevuld met de Afrikaanse ritmes en adequate responsen van Moholo's drums maken 'Pleasure' tot een echt plezier voor de free-jazz liefhebber. Hazevoet en zijn vrienden maakten 35 jaar geleden hoogstaande free-jazz, die nu gelukkig voor iedereen beschikbaar is.
Meer over Kees Hazevoet
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
