Sinds haar restoratie in 2005 wordt de prachtige barokke Fraunenkirche in Dresden regelmatig gebruikt voor concerten en enkele van die concerti geeft het Duitse label Carus steevast op cd uit. Omdat 2009 Haydn jaar is, werkt men aan een integrale opname van Haydns late missen, steeds met verschillende orkesten en solisten. De titels van de twee 'Schöpfungsmessen' die hier gespeeld worden, slaan terug op Haydns gelijknamige oratorium uit 1798. Het was een van Haydns grootste successen en beide missen grijpen terug naar muziek uit 'die Schöpfung'. Dit oratorium en 'die Jahreszeiten' dat erop volgde waren Haydns laatste grote werken maar de oude componist bleef ook in zijn laatste jaren schrijven, onder meer een reeks missen voor zijn vroegere werkgevers, de adellijke Hongaarse familie Esterhazy. De meeste van die zes late missen kregen bijnamen mee en omdat Haydn het duet 'Holde Gattin' uit 'die Schöpfung' citeert in het 'Gloria' werd Haydns dertiende mis in Bes groot bekend als de 'Schöpfungsmesse'.
Haydns Italiaanse tijdgenoot Luigi Gatti ging nog een stap verder en stelde zelfs een volledige Latijnse mis samen met muziek uit 'die Schöpfung', waarbij de instrumentatie grotendeels ongewijzigd bleef, de Duitse tekst door Latijn vervangen werd en de volgorde van de verschillende delen natuurlijk grondig door elkaar gehaald werd. Het is niet verwonderlijk dan dat, in tegenstelling tot Haydns berustende, bedachtzame 'Schöpfungsmesse', die van Luigi Gatti het frisse karakter van het oratorium grotendeels behoudt. Dat frisse karakter is ook hoorbaar op deze live-opname. De Dresdner Philharmonie zet het 'Gloria' (het 'Ehre sei Gott' uit het oratorium) overweldigend maar muzikaal en met veel enthousiasme in. Het orgel van de Frauenkirche klinkt prachtig en mengt in een zachte dynamiek heel mooi met de houtblazers. Stemming en balans tussen orgel en blazers zitten precies goed en dat komt mooi tot uiting in het 'Et Incarnatus' van Haydns mis.
Het Dresdnes Kreuzchor bezit geen sopranen maar knapen en dat zorgt voor een heldere, aparte klank die jammer genoeg onvermijdelijk wat geforceerd klinkt op de hoogste noten. Verder zorgt ook het koor voor een knappe prestatie, spreekt het de tekst van beide missen verstaanbaar uit en plaatst het haar noten zelfzeker en accuraat. Drie van de vier solisten zingen muzikaal en verzorgd maar sopraan Anna Korondi bezit een hoogte die minder aangenaam is om te beluisteren, scherp en wat moeizaam. Yves Saelens zorgt echter voor een gevoelig en trefzeker gezongen tenorpartij met een zachte, afgeronde stemkleur. Bas Klaus Mertens bezit een laagte die zo soepel klinkt dat die in elke situatie zijn expressie behoudt.
De 'Schöpfungsmesse' van Luigi Gatti is een wereldpremière opname van dit begrijpelijkerwijze zelden gespeelde werk. Voor wie met het origineel vertrouwd is, blijft dit een verwarrende mis: de natuurlijke volgorde van de muziek uit het oratorium wordt volledig op zijn kop gezet en Gatti is gedwongen om soms wel erg willekeurig in de muziek te knippen, wil hij die in overeenstemming brengen met de Latijnse mistekst. Maar als men dat terzijde kan zetten is dit een mooi afgewerkte en muzikale uitvoering van Haydns steeds prachtige muziek.
Meer over Joseph Haydn, Luigi Gatti
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
