Haydn wordt wel eens 'de vader van de symfonie' genoemd en hoewel er beslist anderen samen met hem aan het ontstaan van dit eerste genre puur instrumentale muziek lagen, is de invloed die hij op de ontwikkeling ervan uitgeoefend heeft niet te onderschatten. Haydn beschikte dan ook over een gunstige positie als hofcomponist van de invloedrijke Hongaarse adellijke familie Esterhazy, een positie waarin hij de voordelen van een vaste betrekking kon combineren met een eigen, befaamd hoforkest en een regelmatig contact met de belangrijkste muzikale centra van Europa. En een van die centra was zonder twijfel Parijs, een stad waar een jonge Mozart vruchteloos zijn geluk beproefde in 1778 maar waar Haydns muziek enthousiast ontvangen werd op concerten van het 'concert spirituel' een ensemble dat vanaf 1725 op regelmatige, los van de gewone operavoorstellingen, basis privé-concerten gaf.
Dat Haydn regelmatig op het programma stond, staat vast maar welke werken uitgevoerd werden is moeilijker te bepalen. Dirigent Guy Van Waas koos voor een van Haydns 'Parijse' symfonieën, nummer 85, bijgenaamd 'La Reine', uit een cyclus van zes zulke werken die Haydn in 1785 gevraagd werd te componeren voor een van de Parijse orkesten. Verder is er de bekende 'afscheidssymfonie', nummer 45 een werk dat in zijn ontstaansgeschiedenis niet aan Parijs maar aan Esterhaza verbonden is. Om zijn werkgever in het oor te fluisteren dat het tijd was om terug naar Wenen te keren, ook voor de muzikanten van het hoforkest die hun families al maanden niet gezien hadden, componeerde Haydn zijn bekende symfonie met een finale waar de muzikanten een voor een het podium moesten verlaten. Om beide symfonieën van Haydn aan te vullen werd gekozen voor een driedelige symfonie van tijdgenoot Joseph Martin Kraus, een Beierse componist die doorheen heel Europa werkzaam was en ook enkele jaren in de Franse hoofdstad heeft doorbracht.
Maar het belangrijkste is de uitvoering en die klinkt bij Les Agrémens ronduit schitterend. Dit oude-muziekorkest klinkt vederlicht en brengt in een transparante uitvoering alle details van deze muziek naar voren zonder dat het klinkt alsof die voorzichtig en op kousenvoetjes uitgevoerd wordt: Guy Van Waas laat zijn muzikanten spelen en doet hen enthousiast klinken, zeker in de hoekdelen van de symfonieën. Het zou moeilijk worden om een uitvoering te vinden waar de strijkers zo slank overkomen als hier bij Les Agrémens. Elke sectie beschikt over stevige blazers, van de mooie en verzorgde soli voor hobo en fluit (een instrument dat erg in trek was in het Parijs van de late achttiende eeuw en dat enkele uitgebreide soli te spelen krijgt op deze plaat) tot de hoorns, die deze muziek vaart en karakter meegeven en hun kleine soli zuiver en afgewerkt uitvoeren.
Over een mooie cd als deze kan nog meer geschreven worden maar dat is eigenlijk onnodig, deze prachtige cd, met zijn heldere, karaktervolle en technisch moeiteloos beheerste uitvoering doet naar meer verlangen: enkele symfonieën van Mozart... of (2009 is toch Haydn-jaar?) waarom geen integrale Haydn?
Meer over Joseph Haydn, Joseph Martin Kraus
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
