Joseph Haydn is samen met Mozart de absolute topfiguur uit de Classicistische periode. Als hofcomponist van de prinsen van Esterhazy was Haydn de absolute ster in het Wenen van de jaren 70 en 80 van de 18de eeuw. De huis Esterhazy had de beste muzikanten van die tijd in dienst en Haydn kon dus ongestoord experimenteren als hij maar de prins bleef vermaken met muziek. Vandaar waarschijnlijk dan hij kan gezien worden als de vader van de symfonie en het strijkkwartet. Met een oeuvre van meer dan honderd symfonieën is hij meteen ook de meest productieve componist in dit genre. Dit is een rechtstreeks gevolg van het feit dat hij aan het hof van Esterhazy wekelijks concerten moest geven en dat de prins regelmatig nieuwe muziek wenste te horen. De symfonieën op deze cd dateren echter van na deze periode. Het zijn de twee laatste van de zogenaamde Londense symfonieën die hij schreef tijdens zijn verblijf in London in 1787 en 1788. Hij was toen geen werknemer meer, maar een wereldster die volledig vrij was om te schrijven wat hij wilde, los van de smaak van zijn werkgever. Het is dan ook niet vreemd dat deze symfonieën algemeen aanvaard worden als de beste die hij schreef.
Typisch voor de Londense symfonieën is het trage begin. De componist schept eerst een sfeer voor de thema's beginnen op te duiken. Als deze dan toch binnenkomen valt het op dat Haydn zich niet meer houdt aan de sonatevorm die hij als standaard gebruikte in zijn vroegere werk. De vorm is nog wel aanwezig, maar is veel minder dominant en de componist brengt meer thema's en een groter kleurenpalet in. Het samenspel doet denken aan het vroege symfonische werk van Beethoven. De finale passages van ieder deel worden gekenmerkt door een krachtige ritmiek waarbij de lage strijkers als stuwende motor dienen terwijl de violen en de blazers een fontein van melodieën creëren terwijl de trage passages enorm veel emotie uitdrukken.
De kleurenrijkdom komt ook nog duidelijker naar boven het feit dat het orkest op deze plaat gebruik maakt van historische instrumenten. Bij de moderne instrumenten ligt de klankkleur veel dichter bij elkaar en mengt deze kleur veel makkelijker. Als men gebruik maakt van de historische instrumenten ligt de klankkleur dus veel verder uiteen wat ervoor zorgt dat het geheel veel transparanter word. Je hoort ieder inzetje, ieder klein detail veel beter dan bij de moderne uitvoering. Dit maakt een Haydn symfonie direct nog veel interessanter dan we ze gewend zijn.
Als intermezzo dient de 'Scena di Berenice', een stuk voor mezzo en orkest. Dit stuk dateert uit dezelfde periode als de symfonieën en is minstens even expressief. De schitterende zang brengt ons een hemels stukje muziek dat door zijn enorme verscheidenheid aan emotionele gebeurtenissen geen seconde verveeld.
Deze plaat is er eentje op duimen en vingers bij af te likken. De uitvoering is van het hoogste niveau, de interpretatie doordacht en de muziek fantastisch. Wat wil een mens nog meer ?
Meer over Joseph Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
