Na de 27 volumes met cantates komt nu als kers op de taart van de fameuze Bach 'Cantata Pilgrimage' de 'Johannespassie' uit op cd. John Eliot Gardiner en enkele topsolisten maakten er samen met het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloist een fenomenaal sluitstuk van. In het jaar 2000, naar aanleiding van het 250e sterfjaar van J.S. Bach, voerde Gardiner alle religieuze cantates van deze componist uit in 60 verschillende kerken. De meeste daarvan werden ook op cd uitgegeven bij Gardiners eigen label Soli Deo Gloria. Dit grootse project werd afgesloten met een uitvoering van de 'Johannespassie'. Naast Gardiners vaste troepen, het Monteverdi Choir, door Grammophone uitgeroepen tot het beste koor ter wereld, en de English Baroque Soloists, een supergespecialiseerd ensemble dat alle idiomatische finesses van Bachs muziek beheerst, tekenden ook diverse topzangers, waaronder de onvolprezen Mark Padmore als evangelist. In tegenstelling tot Gardiners vorige opname van dit werk voor Archiv, is deze Johannespassie een live-opname, gemaakt in de Kaiserdom te Königslutter.
De Johannespassie is een religieus oratorium dat het lijdensverhaal vertelt van Christus volgens het evangelie van Johannes. De intense dramatische zetting bestaat uit recitatieven becommentarieerd door meditatieve aria's en koralen. Dit alles wordt ingesloten door twee grote koordelen. In tegenstelling tot de 'Matheüspassie' reviseerde Bach het werk enkele keren, waardoor er nu maar liefst vier verschillende versies bestaan waarvan de laatste in 1740 uitkwam. Van Bachs twee bekende passies zou de Johannespassie het meer extraverte zijn, met meer directe expressiviteit. Hoe dan ook blijft het een intiem en diepzinnig meesterwerk.
Padmore is werkelijk fantastisch als evangelist. Zowel de meer meditatieve recitatieven als de dramatische vertolkt hij met de grootste helderheid en schoonheid van klank. De recitatieve puls is bovendien heel spontaan en de tekst perfect begrijpelijk. De Britse tenor brengt het verhaal enorm boeiend tot leven en biedt met zijn prestatie een van de meest overtuigende evangelisten die op cd te horen zijn. Wonderlijk genoeg zingt hij ook de tenor-arias, met de grootst mogelijke ontroerende kracht. Hanno Müller-Brachmann zet een goede Christus neer, met rijke en volle stem. De basaria's worden door vaste waarde Peter Harvey gezongen, die hiervoor de nodige soepelheid kan opbrengen. De sopraanpartijen worden gedeeld door Katharine Fuge en Joanne Lunn, waarbij de laatste de lichtere stem heeft. Fuge ontroerd overigens diep met 'Zerfliesse, mein Herze'. Als alt besloot Gardiner, in tegenstelling tot zijn vorige opname, te kiezen voor een vrouw, het specifieke timbre van de mannelijke altus ten spijt. Bernarda Fink doet echter haar sterstatus alle eer aan met doorvoelde partijen, culminerend in 'Es ist vollbracht!'.
Prikkelende koorpassages, ondersteund door een orkest dat op het puntje van zijn stoel speelt, is wat deze opname te bieden heeft. Helderheid en precisie wisselen af met zachtaardigheid en warmte. Zowel de koralen als de verscheurende 'Kreuzige' klinken even authentiek. Het koor toont hier zijn enorme virtuositeit, inleving en rijke klankspectrum. Zowel de obligato's als het ensemble-spel voeren de English Baroque Soloists uit met niets minder dan klasse. Ongetwijfeld is het hun spanningsvol spel ten dienste van koor en solisten dat de hele uitvoering naar een hoger niveau tilt.
Hoewel er in sommige 'Bach Cantata Pilgrimage'-opnames te weinig verstild, nogal overdadig met Bach wordt omgesprongen, ontpopt Gardiner zich in deze 'Johannespassie' als een bedachtzaam en ontroerend dirigent. Zo komt hij ook over in de tekst bij de cd, waarin hij verklaart anders tegen de Johannespassie aan te zijn gaan kijken na het uitvoeren van alle gewijde cantates. Zonder twijfel is deze versie een verdieping van Gardiners eerste, met het surplus van de live-uitvoering, en meer algemeen kan ze gelden als een nieuwe referentieopname.
