Het is een torenhoog cliché als het gaat om de muziek van Johann Sebastian Bach, maar in de lage landen bestaat er nu eenmaal zo een grote traditie rond de man, dat niemand om Philippe Herreweghe heen kan. Met zijn Bach-interpretaties bij Harmonia Mundi zette hij een wereldstandaard waar vele moderne uitvoeringen moeten tegen opboksen. Zo ook deze meer dan voortreffelijke interpretatie van Sette Voci onder leiding van Peter Kooij, ook niet bepaald een onbekende in deze muziek. De beide muzikale interpretaties vergelijken is een hachelijke klus, maar tegelijk een interessante oefening voor de geïnteresseerde toehoorder.
Wat meteen opvalt is dat de motetten zoals Kooij ze uitvoert natuurlijker mogen zijn dan bij Herreweghe. Bij laatstgenoemde voelt elke noot weloverwogen aan en dat levert de 'hemelse sfeer' waarmee Bachs muziek tegenwoordig vaak wordt aangeduid. Men spreekt in die context wel eens van "grijze muziek". Als Herreweghe’s uitvoeringen werkelijk klinken als door Gods hand gedirigeerd (om de metafoor verder door te trekken), dan zijn de uitvoeringen van Kooij profaner. Sette Voci staat als ensemble met beide voeten op de grond en ontdoet Bach’s muziek van zijn typische etherische cadans. Dat levert een verrassende lezing op, met af en toe helaas enkele minderheden in de balans tussen de stemmen. Waar de vocale partijen bij Herreweghe perfect samensmelten tot een hogere schoonheid, bemerkt de luisteraar bij Kooij af en toe een minuscule uitschuiver.
De vraag is of Bach ontdaan van het goddelijke werkelijk een lezing is die een grote opname verdient. Het antwoord luidt volmondig ja: in de handen van Kooij verandert de muziek van Bach in een woelige rivier, terwijl het kabbelende beekje van Herreweghe meer transcenderend werkt, maar tegelijk het interessante en wisselvallige aardse niet toelaat.
Op zich is dat allemaal erg abstract, terwijl Kooij’s best of van Bachs motetten ook gewoon een prachtig cd’tje genoemd mag worden. De uitgave is eerst en vooral verzorgd en – belangrijker – ook de uitvoeringen zijn werkelijk met overgave gebracht. Het is ongelooflijk hoe Bach, zoveel jaar na zijn dood, toch nog blijft ontroeren en verbazen. En net als de luisteraar denkt dat hij de werken volledig kent, komt iemand als Peter Kooij met een tot de verbeelding sprekende, nieuwe interpretatie. En Bach zag/hoorde dat het goed was…
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
