Bachs muziek werd in de tweede helft van de achttiende eeuw grotendeels snel vergeten en het is aan een generatie negentiende-eeuwse componisten, onder wie Felix Mendelssohn Bartholdy te danken dat veel van Bachs werken herontdekt werden. Bachs muziek verdween echter nooit volledig en in het Wenen van keizer Joseph II was het aan Gottfried baron van Swieten (als mecenas goed vertrouwd met Mozart en Haydn) te danken dat Bachs muziek in kleine kring voortleefde. Mozart kende Bachs Wolltemperirte Klavier en bewerkte vijf fuga's eruit voor strijkkwartet. Mozarts tijdgenoot en collega Emanuel Alyos Förster arrangeerde de overige fuga's, voor strijktrio, -kwartet of kwintet (met twee altviolen) voor de drie-, vier- of vijfstemmige fuga's. In enkele gevallen werd Bachs oorspronkelijke toonaard veranderd om de muziek gemakkelijker speelbaar te maken op strijkinstrumenten (zodat het concept van das Wolltemperiste Klavier, met zijn systematische exploratie van elke majeur- en mineurtoonaard wel enigszins verloren gaat) maar zijn dit erg trouwe bewerkingen, gemaakt uit liefde voor Bachs geniale beheersing van het contrapunt.
Het gebruik van moderne instrumenten zorgt voor een warme, rijke klank, een gezond gebruik van vibrato en een doorgaans wat romantische interpretatie van deze fuga's. Erg genietbaar maar voor wie Bach met uitstekende oude-muziek ensembles gewoon is eventjes een aanpassing. Toch blijft de uitvoering van deze werken erg strikt en streng klinken. Bachs contrapunt wordt zonder meer naar voren gebracht en ruimte voor rubato of individuele muzikaliteit is er doorgaans weinig. De nadruk ligt zo op het helder en transparant brengen van deze fuga's en op het in elkaar laten grijpen van de verschillende stemmen en daar slaagt het Emerson kwartet erg goed in.
Het kwartet respecteert het verschillende karakter van elke fuga, van het robuuste fugathema van de vierstemmige BWV861 tot het vingervlugge begin, met een kleine dosis virtuoze flair gebracht, van BWV 850. De fuga BWV865 klinkt zelfzeker en compromisloos, zelfs haast agressief naar het einde toe. BWV869 komt dan weer uiterst ingetogen en bescheiden over, met klagende stemmen in de violen en zo bezit elke fuga op deze cd haar eigen specifieke karakter. Mozarts arrangementen worden aangevallen met hoorbaar speelgenot en staan zo erg stevig in hun schoenen, met zelfzekere fraseringen en veel aandacht voor ritmiek in BWV871 en 874.
Bach laat zich gemakkelijk bewerken en deze fuga's boeten niets in wanneer ze door een strijkkwartet gespeeld worden. Bovendien blinkt de uitvoering van het Emerson kwartet uit in de vlotheid en transparantie van hun uitvoering.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
