Op een handvol na zijn al Bachs cantates religieus geïnspireerd. Het is algemeen geweten dat hij, vast in dienst van de Kerk, iedere zondag een nieuwe cantate moest leveren. Onder die cantates zijn er drie voor solobas, die recent verschenen zijn bij Deutsche Grammophon.
De meest bekende ervan is allicht 'Ich Habe Genug'. De tekst handelt over het verlangen naar de dood, maar ook over het zich erbij neerleggen. Instrumentaal vormen solohobo en strijkorkest het tegengewicht voor de zanger. Vaak wisselen hobo en stem motieven uit, zoals bij het begin. Het smachtende gepunteerde motief waarmee de bas zal inzetten, staat eerst centraal in de instrumentale inleiding. De hobo ondergaat daar, boven een tapijt van strijkers, een hele melodische en ritmische ontwikkeling. Uiteindelijk zal ze, na de basinzet, de wat snellere ritmes behouden in haar tegenstem. De tweede aria uit deze cantate, 'Schlummert ein', is zonder hobo. Het is een lange aria met wiegenliedkarakter, vooral gekenmerkt door het syncopemotief waarmee ze opent. In de slotaria 'Ich Freue Mich Auf Meinen Tod' duikt de hobo terug op, opnieuw als ideale tegenstem voor de bas. Zowel hobo als basstem hebben coloraturen in 16de noten, als perfecte tekstuitbeelding van de vreugde. Bach heeft in deze cantate voor de hobo aartsmoeilijke muziek geschreven. Lange melodieën met een bijna onophoudelijke stroom noten én een grote tessituur. De hoboïst op deze cd, Albrecht Mayer, levert een unieke prestatie. Geen spoor van de nasale klank die vaak met hobo geassocieerd wordt en een ongelooflijk verfijnde articulatie. Zijn gevoel voor richting kan hij ook tonen in de andere cantate met hobo, 'Ich Will Den Kreuzstab Gerne Tragen', waarmee de cd opent. Ook hier handelt de tekst voornamelijk over dood, en de verlossing die de hemel brengt. Het afsluitende koraal, loepzuiver gezongen door leden van het RIAS-Kammerchor, bezingt de dood als stap naar de eeuwige gratie. Terwijl de eerste aria met vol orkest (strijkers én houtblazers) is, bezet Bach de tweede, 'Endlich Wird Mein Joch' enkel met hobo en basso continuo. Net als in "Ich habe genug" heeft de hobo een partij rijk aan coloraturen, en wisselt ze motieven uit met de bas. De cantate 'Der Friede Sei Mit Dir' is de kortste van de drie. Ze bevat slechts één echte aria, naast twee recitatieven en, ter afsluiting, een koraal. Deze aria is instrumentaal enkel met soloviool (verfijnd gespeeld door Rainer Kussmaul) en basso continuo bezet. De tekst van de bas wordt echter beantwoord door een koraal, gezongen door de sopranen van het RIAS-Kammerchor.
In alle cantates valt, vooral in de recitatieven, het enorme belang op dat Quasthoff aan tekst hecht: alles is tot op de letter verstaanbaar. Zijn stemkleur is erg rond en warm, maar af en toe wordt ze wat ruw in het hoge register. Dit gebruikt hij vooral in functie van zijn erg intelligente en mooie interpretaties. De orkestrale begeleiding wordt prachtig verzorgd door de Berliner Barock Solisten, bij wie vooral de mooie frasering en de heldere klank opvalt.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
