Zes albums op evenveel jaar tijd, dat is het goedgevulde palmares van de Duitse elektronicaproducer Jan Jelinek. Jelinek maakte van lange, minimalistische soundscapes zijn handelsmerk, en 'Tierbeobachtungen' is geen uitzondering.
'Tierbeobachtungen' is Duits voor dierenobservaties, en die zijn de thematische rode draad door Jelineks zesde langspeler. Niet dat Jelinek met zijn opnameapparatuur het bos indook om koekoeksklanken vast te leggen; 'Tierbeobachtungen' is net een poging om de luisteraar onder te dompelen in een fictief dierenobservatorium. En het moet gezegd, Jelinek slaagt aardig in zijn opzet. De hele plaat lang waan je je in een ware klankenjungle die stap voor stap dichterbij lijkt te komen. Geen in-your-face-intro's bij Jelinek, wel songs die minutieus, laagje voor laagje worden opgebouwd tot een ware tirade van klanken. Op opener 'A Concert for Television' zorgen gitaarsamples voor een traag, meeslepend ritme, om gaandeweg het gezelschap te krijgen van allerlei vreemde elektronicaklanken en zelfs kazoo's. Op 'Palmer aus Leder' lijken dan weer accordeonklanken op te duiken die klinken alsof je midden in een oerwoud op een feestende volksstam gaat stoten. Waar het geluid vandaan komt blijft een raadsel, want na een paar minuten maakt Jelinek de omgekeerde beweging, weg van de geluidsbron, en kabbelt het nummer rustig voort richting stilte. Die trage opbouw is typerend voor de hele plaat. Jelinek begint steeds met één, hooguit twee bevreemdende, schijnbaar onsamenhangende klanken, die na een tijdje in een ritme gegoten worden dat de rest van de song vorm geeft, en stap voor stap uitgebreid worden met zo mogelijk nog vreemder geluiden, om dan heel subtiel weer zachtjes uit te doven. En in die zeer strak volgehouden songstructuur zit ook de grote zwakte van deze plaat: op een paar sfeerelementen zijn de songs net iets te onderling inwisselbaar. Ok, een terugkerende vormgeving draagt bij tot de herkenning en het algemene gevoel van het album, maar na 3 nummers heb je als luisteraar een sterk 'daar gaan we weer'-gevoel.
Een origineel idee leidt niet altijd tot een geslaagde plaat. Jan Jelineks poging om een plaat te maken die klinkt als een namiddag dieren luisteren is leuk voor even, en haalt vooral in het begin een aardig niveau. Maar al snel verzandt de plaat in een herhaling van haar eigen trucjes, waardoor het geheel niet lang genoeg kan boeien.
Meer over Jan Jelinek
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
