Eén van de grotere, meest bekende werken van Bach is wellicht het Weinachtsoratorium. Deze verzameling van zes cantates (foutief als oratorium genoemd) zijn geschreven voor Kerst- en Nieuwjaarsdag en de steeds daaropvolgende twee dagen. De teksten van de zes cantates draaien rond de geboorte van Christus en bijgevolg klinkt de muziek soms feestelijk en plechtig, dan weer rustiger en innerlijk voldaan. Bach weet voor deze toch wel speciale gelegenheden zeer origineel en toch herkenbaar uit de hoek te komen.
De opening van de eerste cantate is zeer vrolijk en feestelijk. Het volledige orkest en koor worden ingezet. Bach maakt hier meteen gebruik van pauken en (barok)trompetten die de sfeer een lichte tint geven. Hij durft laag te schrijven voor het koor zodat het orkest zeker niet op de achtergrond komt. Alle cantates zijn een afwisseling van koren, recitatieven, aria's en koralen. Hier en daar komt een 'begeleid recitatief' voor, een recitatief dat niet alleen door basso continuo, maar ook door koor en/of orkest begeleid wordt. Hoewel Bach dus een beperkt aantal compositievormen heeft, toch klinkt de muziek steeds nieuw alsook herkenbaar. Er wordt ook veel geëist van het orkest en solo-instrumenten. Zo krijgt de luisteraar in 'Fallt mit Danken, fallt mit Loben' (Cantate 4) een aardig staaltje barokhoorn te horen. Virtuoze trompetpassages in bijvoorbeeld 'Großer Herr' (Cantate 1) maken de hoge eisen van Bachs composities duidelijk. In het slotkoraal van de eerste cantate wordt de trompet dan weer ingezet omwille van haar plechtige karakter. Opvallend op deze opname is uitstekende tenor solo, Gerd Türk. Hij bezit een dunne, zachte én warme stem die geen schreeuwende hoogte heeft (wat wel eens het geval kan zijn bij tenoren) en zeer soepel klinkt. Virtuoze coloraturen zoals in de aria 'Frohe Hirten, eilt, ach eilet' (Cantate 2) zingt hij vlekkeloos. Bas Peter Harvey vertolkt zijn partij met de nodige brilliantie in de stem en tegelijk met een voldoende klinkende laagte. Annette Markert, die de alt-solo voor zich neemt, kent hoogte- en laagtepunten. Haar stem, hoewel zeer warm en kleurrijk, is iets te dik voor deze soort muziek. Sommige aria's liggen haar beter dan andere waar haar laagte soms moeilijk te onderscheiden valt van het orkest. Maar toch blijft de altaria 'Schlafe, mein Liebster, genieße der Ruh' een prachtig staaltje van Bachs muzikaal genie. Sopraan Johannette Zomer heeft in het Weinachtsoratorium niet veel te doen en dat is spijtig: haar partij vloeit als het ware boven op een even vanzelfsprekende begeleiding van het orkest van de Nederlandse Bachvereniging. Af en toe is het wel te horen dat Bach moeilijk schrijft, maar dat is iets dat een zanger niet verweten kan worden. Deze vier solisten worden uitstekend begeleid door de Nederlandse Bachvereniging die, zoals de naam het zegt, van Bach haar specialiteit gemaakt heeft. Dit is duidelijk aan de interpretatie en het stilistisch feilloos brengen van alle partijen, door zowel koor als orkest. Dirigent Jos van Veldhoven durft hoge tempi te eisen van zijn muzikanten zoals bijvoorbeeld bij 'Ehre sei Gott in der Höhe' (Cantate 2) waarbij het koor coloraturen en trillers zingt. Deze mensen zijn zo goed op elkaar ingezongen dat ze dit perfect samen doen, wat zeer opmerkelijk is.
Daarbij komt nog dat deze erg goede versie van het Weinachtsoratorium in een ongelooflijk goed verzorgde cd-doosje steekt met een met Maria en het kind-afbeeldingen rijkelijk geïllustreerd boekje. En jawel, eindelijk ook eens een boekje met naast een Frans, Engels en Duitse, een Nederlandse vertaling van het libretto. Kortom, deze superaudio-opname is er eentje om te koesteren en grijs te draaien.
Meer over J.S. Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
