Ton Koopman legde al een tijdje geleden de laatste hand aan zijn integrale opname van Bachs cantates en het Nederlandse Challenge Records geeft nu telkens de highlights uit de cyclus opnieuw uit, met cd's die cantates groeperen naargelang het moment in de liturgische kalender waarvoor ze geschreven werden. In de tijd van Bach werd Pinksteren - zoals alle feesten in de protestantse kerk - drie dagen lang van zondag tot dinsdag gevierd, en het viel aan Bach om deze kerkelijke vieringen van gepaste muziek te voorzien. Op "Whitsun Cantatas" krijgen we zo "Erschallet, ihr Lieder" (BWV 172) die voor de mis op Pinksteren zondag geschreven werd, "Also hat Gott die Welt geliebt" (BWV 68) en "Ich liebe den Höchsten von ganzem Gemüte" (BWV 174) die voor Pinkstermaandag bedoeld waren, en een vierde cantate, "Er rufet seinen Schafen mit Namen" (BWV 175), voor dinsdag rondt het plaatje mooi af.
Wie de cantates van Bach een beetje kent, weet dat ze ongelofelijk divers zijn, met muziek die van het meest droeve en ingetogen tot het vrolijkste en meest opgetogen gaat. De vier cantates op deze cd vallen - zoals het natuurlijk voor muziek voor Pinksteren hoort - in de laatste categorie, en Bach trekt hier werkelijk alle registers open. Zo opent "Erschallet, ihr Lieder" met een groots, opgetogen koorstuk waarin de koperblazers in het orkest het "erschallen" - of weerklinken - mooi uitbeelden. De klinische precisie die de opnames van het Amsterdam Baroque Choir kentekent is het eerste wat opvalt, en de accentuering van het koor komt dan ook een beetje prozaïsch en voorspelbaar over. De koperblazers in het orkest blijven door heel de cantate aanwezig, en vergezellen de basstem in canon in een plechtige aria. Zowel de trompetten als Klaus Mertens zijn hier absoluut in vorm en maken deze aria tot een van de meer indrukwekkende momenten van de cd. Als de kopers eventjes uitrusten, krijgt de luisteraar een mooi tenoraria, waarin een jongere Christoph Prégardien met zijn sublieme legato en uitstekende behandeling van de tekst de compositie van Bach al haar glans verleent. Alleen Barbara Schlick levert in de sopraanpartij van deze cantate een iets minder overtuigende prestatie af: haar versieringen in "Komm, lass mich nicht länger warten" klinken dun en gespannen, en haar versieringen komen soms overhaast over. Veel beter wordt het direct in "Also hat Gott die Welt geliebt" (BWV 68). De cantate opent met een plechtig koorstuk. Op de prestatie van het koor valt er wederom niks aan te merken - ze leggen een foutloos parcours af, maar raken de luisteraar nooit echt. Bach wisselt snel, en na de plechtige, trage opening toont hij zich van zijn meer volkse kant. De heldere en soepele stem van Deborah York past perfect bij de kleine aria en ritornello "Mein gläubiges Herze", en zij maakt er een lieflijke, eenvoudige en onpretentieuze vertolking van, die absoluut kan bekoren. De inleiding van de derde cantate, "Ich liebe den Höchsten von ganzem Gemüte", is zowat het enige stuk van de cd waarin het orkest de kans krijgt om te schitteren, en de musici van het Amsterdam Baroque Orchestra brengen de Sinfonia met veel energie en verve. Het orkest blijft door heel deze cantate heel present met een mooi, transparent contrapuntisch weefsel in de altaria Ich liebe den Höchsten" en een stuwende begeleiding in de basaria "Greifet zu, fasst den Heil". Gelukkig zijn de taken van het orkest niet beperkt tot louter begeleiding, en begeleiden bijvoorbeeld de blokfluiten de tenor en alt door twee mooie stukken in de laatste cantate "Er rufet seinen Schafen mit Namen" (BWV 175). Hun zachte klank in het tenorrecitatief doet denken aan het bekende aria "Schafen können sicher weiden", en hun lange lijnen in de altaria zijn een mooie contrapunt tot de acrobatische en soms vrij dissonante zangstem - waar Bogna Bartosz trouwens zonder een foutje doorkomt.
"Whitsun Cantatas" is al bij al een zeer mooie cd, hoewel de uitvoeringen misschien een beetje aan de brave kant blijven vergeleken met bijvoorbeeld de opnames van Rene Jacobs of John Eliot Gardiner. Een knappe verzameling van vier heel mooie en diverse Bachcantates, die zeker de moeite waard is.
Meer over J. S. Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
