Het oude-muziek ensemble Concerto Köln diept wel eens vaker componisten op die tussen de pagina's van de geschiedenis zijn verdwenen en dat leidt niet zelden tot verrassende ontdekkingen van vergeten muziek. Zo brachten ze enkele jaren geleden een cd uit met daarop twee symfonieën van de Duits-Nederlandse componist Johann Wilhelm Wilms, nagenoeg onbekende pareltjes uit het vroeg-romantische repertoire. Nu is het de beurt aan Henri-Joseph Rigel, een van de vaders van de (Franse) klassieke symfonie.
Rigels Franse voornaam en de mooie blauw-wit-rode Franse revolutie-thematiek van de cd-cover, doen vermoeden dat Rigel niet Franser had kunnen zijn maar eigenlijk was hij Duits van oorsprong. Hij werd in 1741 in Wertheim, toen een onafhankelijke stadsstaat die nu in Baden-Württemberg ligt geboren maar trok naar Parijs in de hoop een muzikale carrière te kunnen uitbouwen. Dat deed hij ook, als componist van niet alleen symfonieën en kamermuziek (waarnaar in de gegoede Franse milieus altijd vraag was) maar ook van Franse opera en oratorium.
Stilistisch staan de vijf van Rigels meer dan twintig symfonieën nog het dichtst bij de Duitse rococostijl zoals die door een vroege Haydn of Stamitz werd beoefend. Rigels bezit echter een goede zin voor melodie en een harmonisch raffinement dat toch enigszins zeldzaam is binnen het Franse classicisme. Hoe natuurlijk hij vier- of vijfstemmig voor strijkers schrijft, bewijzen enkele expressieve langzame middendelen. Zijn orkestraties zijn inventief, met een standaardorkest van strijkers, hobo's en hoorns dat in enkele werken wordt aangevuld met trompetten, pauken en dwarsfluiten.
De uitvoering van Concerto Köln klinkt zoals een uitvoering op authentieke instrumenten moet klinken, dat wil zeggen met razendsnelle tempi waar nodig en eerste violen die deze muziek met een flinke dosis bravoure brengen. Blazers zijn prominent genoeg aanwezig, zeker in de twee mineur symfonieën (nr.4 in c mineur en nr.8 in g mineur), die in hun hoekdelen sterk de invloed van Haydns sturm und drang beweging ondervinden, met hun plotse karakterwisselingen en meeslepende, dramatische melodieën.
Veel achttiende-eeuwse muziek moet men overtuigend kunnen brengen, wil men vermijden dat een beluistering snel eentonig wordt. Rigels muziek is echter vindingrijk genoeg gecomponeerd en bevat meer dan voldoende aanstekelijke melodieën en Concerto Köln brengt een natuurlijke uitvoering vol leven die afwisselend vurig en elegant kan klinken.
Meer over Henri-Joseph Rigel
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
