Haydns laatste symfonieën zijn het resultaat van twee concertreizen die hij in 1791-1792 en 1794 en 1795 naar Londen ondernam op uitnodiging van de uit Westfalen afkomstige impresario Johann Peter Salomon. Haydn was toen veruit de meest gevierde componist van de wereld en het is dan ook niet echt een verrassing dat beide concertreizen uiterst succesrijk afgesloten werden. Een reeks van twaalf symfonieën, die Haydns laatste zouden worden, kwamen voort uit Haydns eerste bezoek en twee van die symfonieën, met nummers 97 in Bes en 98 in C worden hier door het Amsterdam Baroque Orchestra en haar dirigent Ton Koopman voorgesteld.
Het Amsterdam Baroque Orchestra speelt op authentieke instrumenten en dat laat zich op vele momenten duidelijk horen, in de zachtere klank van (houten) fluiten, de compacte hobo’s of de mattere, accurate frases van de strijkers. Koperblazers en pauken zijn prominent aanwezig en dat geeft de symfonieën een gevoel van kracht en trots mee. De baspartij wordt niet, zoals in uitvoeringen van Haydns vroege symfonieën, met klavecimbel versterkt maar in de finale van de 97ste symfonie krijgt een klavecimbel een improvisatiemoment dat gebaseerd is op de snelle nootjes en levendige gigue-achtige ritmiek van het deel. Uit datzelfde deel mag ook de gecontroleerd en muzikaal uitgevoerde vioolsolo eventjes vernoemd worden.
De langzame delen klinken vlot, de menuetten zelfs ronduit snel (een beweging die wegvlucht van de statige, ingehouden menuetten van vroegere symfonieën) en deze derde delen eerder als zwierige ‘Ländler’ of walsen ziet. Het menuet uit de 98ste symfonie bijvoorbeeld wordt vaker als een tamelijk zware dans opgevat maar bij Koopman zorgt het snelle tempo voor een flexibele interpretatie waarbij de dikke orkestratie niet voor dood gewicht maar net een flinke dosis energie zorgt. In de andere delen – het eerste deel van de 98ste symfonie is een goed voorbeeld – krijgt men echter de indruk dat het niet zozeer energie is waarnaar Ton Koopman op zoek gaat maar een transparante textuur, verstaanbare middenstemmen en een uitgesproken lyriek, zelfs in een snel tempo.
Haydns ‘Londense’ symfonieën zijn zowat de populairste uit zijn hele oeuvre en daarom verschenen ze al tientallen keren op cd, recent nog met Roger Norrington en het SWR Stuttgart Radio Symphony Orchestra (HAEN 93252) maar deze uitgave, met zijn fijne, verzorgde textuur en levendige karakter mag gerust naast de beste bestaande uitvoeringen gezet worden.
Meer over J. Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
