De catalogus van Joseph Haydn vertoont, zeker wat vroege werken betreft, een aantal gaten en daarenboven een aantal werken die verkeerdelijk aan Haydn toegeschreven zijn. Zo gaat het ook met Haydns klavierconcerti, waarvan het auteurschap niet steeds duidelijk is. De klavierconcerti zijn tamelijk vroege werken, samen gecomponeerd met de symfonieën die Haydn voor Prins Esternazy schreef. Het zijn dus vroegere werken dan de pianoconcerti van Mozart, die van een dikke twintig jaar later dateren. Dat wil zeggen dat die concerti, geschreven in een galante rococostijl, nog meer terugkijken in de richting van de barok dan bij Haydns latere werken het geval is. Het wil ook zeggen dat niet steeds duidelijk is voor welk instrument de concerti precies geschreven zijn. De Duitse aanduiding ‘Klavier’ kan namelijk een hele rits instrumenten betekenen, van de intieme klavichord tot het orgel. En voor dat laatste instrument werd op deze opname gekozen.
De drie werken die Ton Koopman en het Amsterdam Baroque Orchestra hier voorstellen zijn de drie klavierconcerti waarvan tamelijk zeker is dat ze door Haydn zelf gecomponeerd werden. Het zijn drie werken voor klavier en strijkers: de blazers die wel eens het concerto in D, Hob.XVIII:2 meespelen zijn niet origineel en werden pas in de negentiende eeuw in de partituur geschreven.
Het bekendste werk van de cd is het dubbelconcerto in F, Hob XVIII:6 voor viool en klavier. De meeste luisteraars zijn gewend om het werk op klavecimbel of minstens op moderne piano te horen en dus is de klank van het orgel een kleine verrassing. Een gezonde dialoog kenmerkt het dubbelconcerto, waarbij violiste Catherine Manson zich comfortabel kan nestelen in de klank van het orgel. Zoals dat de gewoonte is bij barokviolisten, mengt de vibratoloze, tamelijk zware maar wendbare klank van Manson zich zonder problemen in de strijkers die haar begeleiden, wat voor hecht samenspel garant staat.
Net als in beide soloconcerto toont Ton Koopman zich een capabele en gevoelige muzikant. Koopman bouwde zijn grootste faam op met barokuitvoeringen, onder meer van Bachs cantates maar ook Haydn beheerst hij vlotjes. Wat deze concerti aan – zelden echt veeleisende – virtuositeit bezitten, voert hij moeiteloos uit. Hij slaagt erin om zinnen erg verzorgd neer te leggen, wat niet steeds vanzelfsprekend is op orgel en om natuurlijk te articuleren, weer iets wat op orgel meer moeite kost dan op klavecimbel of pianoforte. Een fluisterend zacht register houdt het middendeel van het concerto in D intiem van sfeer maar de verder tamelijk heldere orgelklank doet het erg goed in de vrolijke finales.
De begeleiding getuigt van een degelijk stijlbesef. Tempi liggen in de lijn der verwachtingen, met levendige maar geen opzichtig virtuoze finales en een vlot gevoel in de langzame middendelen. Het Amsterdam Baroque Orchestra voelt deze muziek heel natuurlijk aan en is hoorbaar erg op zijn gemak met Haydns galante stijl.
Ze zijn niet zo bekend als Mozarts pianoconcerti en ook bescheidener van opzet maar Haydns concerti zijn vele beluisteringen waard! Een uitvoering met orgel in de hoofdrol is een zeldzaamheid maar Ton Koopmans versie laat een benijdenswaardige muzikaliteit en vlotheid horen die Haydns muziek alle eer aandoet.
