Componist werken niet in een vacuüm. Kinderen van hun tijd en traditie, nemen ze op wat er rond hen gebeurt en het kan dan ook niet verbazen dat de muziek van Giovanni Verrando, hoewel alles behalve duidelijk, eclectisch verwijst naar collega’s uit heden en verleden. Verwijzingen naar de Red Hot Chili Peppers in de titels van zijn werken zijn daar nog het minst overtuigende bewijs van.
Op deze cd zijn akoestische en elektroakoestische werken voor solisten of kleine ensembles samengebracht, die gespreid over een klein decennium een duidelijke evolutie in de muziek van Verrando laten horen. In de oudere stukken (2001-2003) domineren de harmonische velden. Dit impliceert echter geen statische klank, want binnen eenzelfde harmonisch domein kan de muziek enorm beweeglijk klinken, alsof de instrumenten hun best doen om met arpeggio’s en vooral tremolo’s uit het harmonisch kader te breken.
Dit is het duidelijkst in de akoestische composities, zoals in het eerste deel van het derde strijkkwartet. De nerveus bewegende strijkers zorgen hier voor een weefsel dat ruimte laat voor polyfonie, waarbij de muziek net binnen de harmonische krijtlijnen blijft. Een gelijkaardige opbouw is terug te vinden in ‘Second Born Unicorn, Remind Me What We’re Fighting For’ voor piano. Opnieuw is het eerste deel onstuimig, maar nu wordt de energie van de arpeggio’s overgenomen in de tremolo’s van het tweede deel. Naar het einde van het stuk volgende harmonische overgangen elkaar wat sneller op, waardoor Verrando langs de wereld van het impressionisme scheert. Dat is niet de enige echo die op te vangen valt. In het eerste deel van ‘Il Ruvido Dettaglio Celebrato’ lijken in het kamerorkest zelfs even de romantische harmonieën van Grieg of Tsjaikovsky op te duiken, terwijl de grote dynamische contrasten van het tweede deel voor een filmische spanning zorgen, waarna het geluid mag verdampen tot ritmisch ruisen en tikken.
De verwijzingen maken duidelijk dat de hedendaagse taal van Verrando de toegankelijkheid van zijn muziek niet in de weg staat. Temeer daar hij vaak kiest voor een vormelijke eenvoud die zelfs voor een ongeoefende herkenbaar blijft klinken. Zo ook in ‘First Born Unicorn, Remind Me What We’re Fighting For’ voor versterkte dwarsfluit, al laat Verrando hier ook niet na om de luisteraar te desoriënteren. Verantwoordelijk hiervoor is niet alleen het tegelijkertijd zingen en spelen van de fluitist (het lijkt soms wel jazzfluitist Magic Malik), maar ook het feit dat rammelende kleppen een aparte laag in het geluid vormen die los lijkt te staan van de geblazen partij.
In de recentere stukken maakt Verrando steevast gebruik van elektronica en verkent hij de gebieden buiten de afgebakende toonhoogtes met ruis die sterk varieert qua dikte, scherpte en korrel. Hij lijkt wel een eindeloze variatie achter de hand te hebben die hij bovendien snel laat afwisselen, waardoor de luisteraar gedwongen wordt om te blijven luisteren. Dit is het meest prominent hoorbaar in ‘Dulle Griet’. Hier lopen het elektronische en het akoestische onophoudelijk dooreen en in elkaar over. Bij momenten lijkt het ruisen wel een gecomponeerde natuuropname, zeker wanneer er vogelachtige fluitpartijen boven geplaatst worden. De impact van de mens wordt echter maar al te snel duidelijk door de elkaar snel afwisselende ruispassages, als een tv-toestel dat snel van kanaal wisselt, maar dat op elke zender niets anders dan een nieuwe, witte ruis geeft.
Dit effect is ook duidelijk hoorbaar in ‘Third Born Unicorn, Remind Me What We’re Fighting For’ voor elektrische viool en elektronica, waarbij het live gespeelde instrument bovendien bij momenten klinkt als een elektrische gitaar. Een moeilijker geval is ‘Triptych #2’, waarin Verrando speelt met toonloze klanken van een elektronisch ensemble, tot hij in het middendeel plots ruimte laat voor geluiden die meer in zijn eerste periode thuis horen: een ensemble dat aanzwelt als een zwerm muggen, strijkers die klinken alsof ze door oude radio geperst worden en harmonische velden gevolgd door ritmisch hakken versus tremolo’s. De muziek van Verrando laat zich dus duidelijk niet zomaar in vakjes en periodes wringen.
Dat maakt die er uiteraard niet minder boeiend op, zeker wanneer die te horen is uitmuntende uitvoeringen zoals op deze cd. De nauwkeurigheid die het Mdi Ensemble en RepertorioZero hier aan de dag leggen, klinkt zo speels en natuurlijk dat de luisteraar snel de uitvoerders vergeet en alle aandacht op de muziek kan richten. En die is dat meer dan waard.
