Naast het trio van grote bel canto componisten Rossini, Bellini en Donizetti, verbleekt de ster van Giovanni Pacini wat. Deze extreem productieve operacomponist (hij schreef er meer dan zeventig) heeft echter een boeiend oeuvre bij elkaar geschreven en het is sterk te betreuren dat de meeste van zijn werken volkomen in de vergetelheid zijn geraakt. Na drie volledige opera's en een 'Pacini Rediscovered' cd (ORR238), met een selectie van ensembles, ouvertures en aria's is het de beurt aan Pacini's eerste compositie voor het koninklijk theater in Napels, de opera 'Alessandro nell'Indie'. Pacini had reeds elders in Italië zijn sporen verdiend toen hij dit werk neerpende in 1824 maar de kwaliteit en mogelijkheden van een van de tweede bekendste theaters in het land betekende dat hij een werk schreef dat qua opzet en schaal eerdere opera's voorbijstreeft.
Het libretto, dat gebaseerd is op een tekst die de grote dichter Metastasio bijna honderd jaar eerder schreef, schildert Alexander de Grote tijdens zijn veldtocht over de Indus af als het ideaalbeeld voor een achttiende-eeuws verlicht despoot, dat zijn eigen liefde voor de Indische vorstin Cleofide opzij zet om haar te verenigen met haar geliefde Poro, Alexanders verslagen tegenstander.
Pacini's feilloze gevoel voor melodievorming mist zijn doel niet: dit is een opera die zich in een ruk uit laat luisteren, zelfs op cd. De breed uitgewerkte finales aan het eind van elke akte moeten qua levendigheid niet onderdoen voor de finales in Mozarts grote komische opera's, met verschillende personages die hun zanglijnen langs of door elkaar zingen zonder dat het geheel chaotisch overkomt maar net een gezellige drukte blijft bewaren.
De coloraturen van sopraan Laura Claycomb, die de rol van prima donna Cleofide vertolkt, klinken helder en energiek, met precies de juiste hoeveelheid briljantie en bravoure die haar rol vereist. In duetten met Jeniffer Larmore, die de rol van Poro vertolkt, vind ze een knappe balans die beide stemmen tot een hecht geheel doet samensmelten. Alessandro (Bruce Ford) doet een beetje onder voor de twee andere hoofdrollen maar echt storen doet dit nooit. Zijn hoogte klinkt elegant en afgerond maar hij heeft duidelijk moeite met de lagere noten in wat eigenlijk een baritonpartij is. Zo mist hij wat kracht in de laagte en is hij verplicht daar een wat stereotype vibrato te gebruiken. Maar wat stijlbesef betreft is dit een erg geslaagde opname, waarbij elke zanger van de cast precies de juiste bel canto toon aanslaat die deze muziek nodig heeft.
Het London Philharmonic Orchestra geeft een meeslepende uitvoering ten beste: luister maar naar hun uitvoering van de gejaagde mineurpassages in de tweede akte, die van een diepgang en een bezorgdheid getuigen die binnen de bel canto eerder zeldzaam is.
Ook de niet kleine rol van het koor vermelden, dat Pacini werkelijk op alle mogelijke manieren gebruikt: als partner van het orkest in de inleiding tot de opera (Pacini trekt de ouverture en het inleidende koorgedeelte samen tot een symfonische koorcompositie in klassieke sonatevorm, die zo als introductie dienst doet) of als tegenhanger van de zangers in de finales van de eerste akte, waar de koorzangers snedig de rivaliteit tussen Alessandro en Poro benadrukken met een roep om oorlog. Het is dan ook geen kleine prestatie om in dergelijke dialogerende passages dezelfde precisie te evenaren die de solisten in hun snelle loopjes steken, maar Geoffrey Mitchell koor slaagt hier erg goed in.
Naar goede gewoonte van dit label, belooft ook deze uitgave vocaal vuurwerk, een uitvoering met orkest en solisten van hoog niveau en een uitstekend gedocumenteerd cd-boekje, beloftes die hier probleemloos waargemaakt worden. Pacinis werk behoort ontegenzeggelijk tot het onderschatte bel canto repertoire en deze 'Alessandro nell'Indie' is een spektakelopera die beslist een revival kan gebruiken.
Meer over Giovanni Pacini
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
