De Vlaamse pianist en pianofortespeler Jan Vermeulen presenteert het vierde volume in een reeks die mikt op een totale uitvoering van Schuberts pianomuziek. Het instrument dat daarvoor gekozen werd, is een oude Nanette Streicher pianoforte die nog maar enkele jaren geleden van onder het stof (letterlijk, mag men aannemen) werd gehaald in een kasteeltje in het Limburgse Leut. Het is een instrument met een tere aanslag en een fijne klank die al het mechanische dat de eerste pianofortes met zich meedroegen nog in zich heeft, meer zelfs op deze opname dan doorgaans het geval is. Een gedroomd instrument misschien om Schuberts intieme muziek mee uit te voeren?
Een droge uitvoering kan daar anders over beslissen. Gelukkig klinkt dit vierde volume wat minder strak dan de vorige uitgave in de reeks maar ook hier bezitten Jan Vermeulens hoogste noten nauwelijks nagalm, zodat de luisteraar in het allerhoogste register weinig meer dan een duidelijke aanzet hoort, een 'plok' die wat klank betreft wat magertjes uitvalt. Gelukkig klinken het midden- en laagste register dikker en dit stelt Jan Vermeulen in staat om af en toe machtig uit de hoek te komen. Het middenregister bezit meer warmte en leent zich dan weer uitstekend het soort van intieme, bescheiden muziek die hier opgenomen werd.
Welke werken mag men dan verwachten op deze dubbel-cd? Enkele van Schuberts grote werken, geen late composities maar toch werken die Schubert al op het hoogtepunt van zijn kunnen laten horen: twee grote klaviersonates die Schubert in 1819 en 1823 schreef (D.664 en D.784) worden vergezeld door de bekende 'Sechs Moments Musicaux' D.780, de 'Drei Klavierstücke' D.946. Kleinere composities, de zestien 'Deutsche Tänze' D.783, elegante, dansbare gelegenheidsmuziek voor de Weense burgerij en het 'Albumblatt' D.844 maken de tweede plaat af.
Vermeulens uitvoering wint veel bij een smaakvol toepassen van een beetje rubato hier en daar, een romantische toets die allesbehalve naar maniërisme ruikt maar waardoor de luisteraar het bloed als het ware door deze muziek voelt stromen. Het middelste van de 'Drei Klavierstücke' D.946 bezit een goedmoedige Oostenrijkse charme (al helpt de mechanische pianoforte niet altijd hier) en het eerste deel pulseert met een gedreven nervositeit die toch niets van zijn natuurlijkheid verliest.
Wie dus Schubert gewoon is op moderne concertvleugels zal wat mogen wennen aan de, zelfs naar historische maatstaven, droge mechaniek van de pianoforte waarop deze Schubert gespeeld wordt. Gelukkig compenseert Jan Vermeulen dat met een genereuze uitvoering die lijkt door te dringen tot de essentie van Schuberts denken en componeren.
Meer over Franz Schubert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
