Toen Schubert zijn liedcyclus 'Winterreise' de eerste keer aan zijn vrienden voorspeelde, viel van de vierentwintig liederen enkel het schijnbaar optimistische 'Der Lindenbaum' in de smaak. Inmiddels heeft deze donkere cyclus echter een basisplaats verworven in het liedrepertoire. Samen met pianiste Tini Mathot heeft nu ook de Duitse bariton Klaus Mertens zijn interpretatie op cd vastgelegd.
Mertens en Mathot, de echtgenote van barokdirigent Ton Koopman, hebben een verleden in de historische uitvoeringspraktijk. Het hoeft dus weinig verbazing te wekken dat ze in 'Winterreise' kiezen voor een "historisch verantwoorde" uitvoering met een pianoforte uit Schuberts tijd, waaraan Mertens zich aanpast door zijn stem fijn en licht te houden en het vibrato te beperken. Soms werkt die benadering, maar even vaak laat ze de luisteraar op zijn honger zitten door een gebrek aan dynamiek of een gebrek aan spanning. Zo valt het wondermooie openingslied 'Gute Nacht', met zijn herhaalde akkoorden, algauw in elkaar omdat Mathot de lyriek totaal negeert. In dat lied komen ook onmiddellijk de sterke en de zwakkere punten van Mertens naar boven. Hij beschikt over een ronde, mooie stem en heeft enorme aandacht voor tekstduidelijkheid, maar het voortdurend fijne zingen heeft tot gevolg dat lage passages kracht en overtuiging missen. Later in de cyclus zorgen bizarre tempokeuzes er bovendien voor dat sommige liederen ontzettend gaan slepen, zoals 'Die Post', waarin de postkoets uit de pianobegeleiding aan een slakkengangetje voortwandelt. Op andere momenten krijgt de muziek dan weer amper tijd om te ademen. Waar de aanpak van Mertens en Mathot wel vruchten afwerpt is in de benadering van harmonie. In langzame liederen als bij voorbeeld 'Gefrorne Tränen' of 'Rast' nemen ze net dat ietsje tijd om een dissonant in de verf te zetten of geeft Mertens door een snijdende, vibratoloze toon de passage een wrange kleur die past bij de sfeer van de poëzie.
Dat Klaus Mertens en Tini Mathot een visie hebben op 'Winterreise' staat buiten kijf. Of die visie, ondanks mooie momenten, de volle vijfenzeventig minuten kan blijven boeien is een andere vraag...
Meer over Franz Schubert
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
