Franz Liszts jeugd draaide helemaal rond het ontwikkelen van zijn later legendarische mogelijkheden als pianist. Composities uit Liszts jonge jaren hebben vaak die grensverleggende virtuositeit als belangrijkste aspect. Later is in zijn werken een even fanatiek zoeken naar nieuwe samenklanken en structuur aanwezig.
De 'Sonata in B minor' heeft niet de klassieke drie- of vierdelige vorm van een Mozart- of Beethovensonate. Ze bestaat uit veel kleinere deeltjes. Pianist Paul Lewis groepeert ze in drie tracks op de cd. De deeltjes contrasteren fel met elkaar in een spel van voortdurend wisselende gemoedstoestanden. Zinderende passie voert een hopeloze strijd op leven en dood met het ijskoude noodlot. De pianist slaagt er meesterlijk in om, zonder aan contrasten in te boeten, een eenheid en daardoor ook één grote spanningsboog te vinden doorheen alle deeltjes. Motieven die Liszt eerder in het stuk gebruikte krijgen telkens wat meer intensiteit wanneer ze opnieuw opduiken. Het is fantastisch en ongebruikelijk hoe Paul Lewis de virtuositeit in deze sonate niet als een losstaand, entertainend spektakelaspect van deze muziek laat overkomen. Snelle trekjes geeft hij dikwijls een onbarmhartig karakter mee, ook in lieftallige passages. Dit benadrukt de donkere sfeer die hij overheersend laat uitkomen doorheen heel de sonate. Deze sfeer bereikt Paul Lewis ook door opeenvolgende klanken in elkaar te mengen, wat zeer wringend werkt, of door thema's ontzettend dwingend aan te brengen.
Naast Liszt's donkere kant wordt in de andere werken op deze cd ook diens vermogen aangetoond om heel gesublimeerd een complexe gedachte of beeldenreeks in muziek te vertalen. In 'Richard Wagner-Venezia' beschrijft hij zijn laatste ontmoeting met Wagner. De twee muzikale grootheden waren heel lang heel intens bevriend geweest. De herinneringen hieraan, de emoties bij Wagners dood, het decor van Venetië... Alles zit samengebald in een compositie van minder dan drie minuten. In 'Vier kleine Klavierstücke' zijn de achterliggende ideeën minder ambitieus. De stukjes zijn vergeven van een chique elegantie en verrassen regelmatig met donkere accenten. Voor het laatste werk op deze cd, ' La Lugubre Gondola', inspireerde Franz Liszt zich op de gondels die in Venetië de doden langs smalle, lange kanalen naar een begraafplaats varen. 'La Lugubre Gondola' zit vol onverwachte harmonische wendingen en lijkt daardoor naar het einde toe vast te lopen. De oplossing vindt Liszt in een sombere melodie zonder begeleiding die langzaam uitdooft.
Deze productie van Harmonia Mundi biedt een samenhangende collectie van beklijvende muziek. De interpretatie van Paul Lewis is verbluffend, ze vormt een mijlpaal in de opnamegeschiedenis van deze werken.
Meer over Franz Liszt
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
